Η μαζική ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επαναφέρει τον τρόμο ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος πάνω από την Ευρώπη 35 χρόνια μετά την έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ. Η ευρείας κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση της Μόσχας στην ουκρανική επικράτεια, όπου είναι σε λειτουργία 15 πυρηνικοί αντιδραστήρες, ξυπνά τον εφιάλτη της «μεγαλύτερης περιβαλλοντικής καταστροφής στην ιστορία της ανθρωπότητας», όπως τη χαρακτήρισε ο ΟΗΕ. Μάλιστα, ο μεγαλύτερος πυρηνικός σταθμός παραγωγής ενέργειας στην Ευρώπη, με καθαρή ισχύ 5.700 MW, βρίσκεται μια ανάσα από τη ζώνη επαφής, ενισχύοντας την ανησυχία.
Οι 6 πυρηνικοί αντιδραστήρες στην Ζαπορίζια, την πόλη των 770.000 κατοίκων, που είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Δνείπερου στη νοτιοανατολική Ουκρανία, αποτελούν την πιο σημαντική υποδομή της χώρας δυτικά του Ντονέτσκ και της Μαριούπολης. Είναι χαρακτηριστικό πως μετά την έναρξη της ολομέτωπης ρωσικής επίθεσης έχει τεθεί σε ετοιμότητα μάχης η στρατιωτική δύναμη, που φυλάσσει την πυρηνική μονάδα-πυλώνα της Ουκρανίας στη Ζαπορίζια ενώ προηγουμένως είχε κλείσει και το αεροδρόμιο της πόλης για όλα τα πολιτικά αεροσκάφη.
Οι διευρυμένες πολεμικές επιχειρήσεις με πλήρη ισχύ πυρός σε ένα γεωγραφικό πεδίο με παρουσία μεγάλου αριθμού αντιδραστήρων πυρηνικής ενέργειας συνθέτουν μία νέα και εξαιρετικά επικίνδυνη συνθήκη σε αχαρτογράφητες περιοχές. Οσο και αν η ρωσική πλευρά επικαλείται τα πλήγματα ακριβείας σε στρατηγικούς στόχους της ουκρανικής στρατιωτικής μηχανής, η άγνωστη έκβαση της ένοπλης αντιπαράθεσης σε όλη την ρωσο-ουκρανική μεθόριο από εντυπωσιακό όγκο δυνάμεων καθώς και η εξάπλωση των συγκρούσεων σε διαφορετικές περιοχές της ουκρανικής ενδοχώρας, εκτός των άλλων προφανών συνεπειών, σημαίνει πυρηνικό συναγερμό.
Ενα χτύπημα στις εγκαταστάσεις, ακόμα και από λάθος υπολογισμό ή από δολιοφθορά, θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες για την Ουκρανία. Βέβαια, από τις επιπτώσεις μίας τέτοιας καταστροφής δεν είναι σίγουρο ότι θα έμενε αλώβητη και η γειτονική Ρωσία όσο και συνολικά η ευρωπαϊκή ήπειρος, όπως άλλωστε συνέβη και στο ατύχημα στο Τσερνόμπιλ το 1986. Οι πυρηνικοί σταθμοί όμως δεν είναι ευάλωτοι μόνο σε μια πιθανή πυραυλική επίθεση ή βομβαρδισμό αλλά η λειτουργία τους μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο ακόμα και από μία στοχευμένη κυβερνοεπίθεση.
Προς το παρόν, η διοίκηση του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια διαβεβαιώνει ότι η λειτουργία του πραγματοποιείται κανονικά και στους 6 αντιδραστήρες με τρέχουσα συνολική ισχύ 5.170 MW. Ολο το προσωπικό του σταθμού βρίσκεται σε 24ωρη επιφυλακή και η στρατιωτική μονάδα 3042, η οποία φρουρεί τις εγκαταστάσεις, είναι σε πλήρη ετοιμότητα για να αποκρούσει την οποιαδήποτε επίθεση. Επιπλέον, διεξάγονται συνεχείς μετρήσεις για το επίπεδο της ραδιενέργειας στην περιοχή με τους ειδικούς να καθησυχάζουν την ουκρανική κοινή γνώμη ότι βρίσκονται εντός των επιτρεπόμενων ορίων.
Οι 15 πυρηνικοί αντιδραστήρες της Ουκρανίας παράγουν περίπου το 50% της ηλεκτρικής της ενέργειας της χώρας, η οποία προμηθεύεται κατά κύριο λόγο τα πυρηνικά καύσιμα από τη Ρωσία ενώ η ουκρανική κυβέρνηση έχει στραφεί για τον σκοπό αυτό και στην αμερικανική Westinghouse, στην οποία ανέθεσε την περασμένη χρονιά την κατασκευή ενός νέου αντιδραστήρα. Η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας ξεκίνησε το 1970 με την κατασκευή του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής του Τσερνόμπιλ με την πρώτη μονάδα να τίθεται σε λειτουργία το 1977.
Ο αντιδραστήρας Νο 4 λειτούργησε το 1983 και εξερράγη στις 26 Απριλίου του 1986, συμβάν, που κατατάχθηκε στη μέγιστη τάξη της σχετικής κλίμακας στη διεθνή κλίμακα πυρηνικών γεγονότων προκαλώντας σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία μεγάλων πληθυσμών. Η ποσότητα ραδιενέργειας, που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερη από τη ραδιενέργεια, που απελευθερώθηκε συνολικά από τις δύο ατομικές βόμβες του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα. Η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Ρωσία ήταν οι χώρες, που επηρεάστηκαν περισσότερο, αφού απορρόφησαν το 63% της ρύπανσης από το ατύχημα, ενώ η ραδιενεργή βροχή έφτασε μέχρι την Ιρλανδία.
Οι εφιαλτικές μνήμες του Τσερνόμπιλ επανήλθαν το Δεκέμβριο του 2014 στην Ζαπορίζια όταν ο αντιδραστήρας Νο 6 σταμάτησε από το σύστημα προστασίας εξαιτίας δυσλειτουργιών της γεννήτριας. Ηταν το δεύτερο παρόμοιο περιστατικό τον ίδιο μήνα καθώς νωρίτερα είχε σταματήσει ο αντιδραστήρας Νο 3 εξαιτίας βραχυκυκλώματος. Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια είναι στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή αυτονομία της Ουκρανίας αφού ο έλεγχος μεγάλου τμήματος του Ντονμπάς από τους φιλορώσους αυτονομιστές είχε οδηγήσει τα προηγούμενα χρόνια στην απώλεια μεγάλου μέρους των κοιτασμάτων άνθρακα της περιοχής, που τροφοδοτούσαν τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς της χώρας.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
