Επτά χρόνια μετά την κρίση στην Κριμαία, το μπαρούτι των όπλων στα σύνορα με τη Ρωσία βρίσκεται ακόμη στην ατμόσφαιρα, την ώρα που ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δηλώνει ότι έχει ενημερωθεί για ρωσική εισβολή την Τετάρτη, 16 Φεβρουαρίου. Με την έλευση του 2022, ο Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται ότι είναι έτοιμος να κάνει πόλεμο με την Ουκρανία (κάποιοι, βέβαια, μιλούν και για μπλόφα) και τους ηγέτες ευρωπαϊκών κρατών και ΗΠΑ να του λένε να κάνει πίσω γιατί έρχονται κυρώσεις.
Κάθε μέρα - από την πρώτη του 2022 - οι εξελίξεις στα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία είναι καταιγιστικές. Πρέσβεις φεύγουν από το Κίεβο με κυβερνητικές εντολές, η Δύση απειλεί τον Πούτιν ότι θα υπάρξουν ποινές αν πραγματοποιήσει τις απειλές του και από την άλλη ο Βλαντίμιρ Πούτιν εκμεταλλεύεται το μοναδικό «όπλο» με το οποίο μπορεί να κάνει ζημιά στη διεθνή οικονομία: Αυτό δεν είναι άλλο από το φυσικό αέριο. Στον απόηχο των εξελίξεων, η Μαργαρίτα Μπαλμασέντα, καθηγήτρια Διπλωματίας στο Πανεπιστήμιο Seton Hall, συνεργάτης στο Ουκρανικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Χάρβαρντ και συγγραφέας του νέου βιβλίου «Russian Energy Chains: the Remaking of Technopolitics from Siberia to Ukraine to the European Union», μιλά στο Reader.gr για το πώς βιώνουν οι Ουκρανοί τις ιαχές του πολέμου και τι προβλέπει για την επόμενη ημέρα.
Διαβάστε ακόμη: Ουκρανία: Εκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου – Επί τάπητος η τροφοδοσία της Ελλάδας με φυσικό αέριο
Το βασικό ερώτημα είναι το εξής: Επτά χρόνια μετά την κατάληψη μέρους της Κριμαίας από τη Ρωσία, η σημερινή απειλή ότι 100.000 Ρώσοι στρατιώτες είναι έτοιμοι να εισβάλουν στα ουκρανικά εδάφη είναι σοβαρότερη; Η Δρ. Μπαλμασέντα απαντά: «Η τωρινή κατάσταση είναι σαφώς σοβαρότερη, διότι αυτή τη στιγμή ο Πούτιν - αν και όχι ευθέως - έχει υποστηρίξει πως η χώρα του είναι έτοιμη με συντριπτική στρατιωτική δύναμη να εισβάλει στην Ουκρανία, κάτι που δεν υπήρχε το 2014», υποστηρίζει.
Οι Ουκρανοί πολίτες είναι καθηλωμένοι στις τηλεοράσεις και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και παρατηρούν κάθε ημέρα τις ενέργειες της Ρωσίας. Η Ουκρανία είναι μια χώρα που αναζητά διακαώς εδώ και χρόνια την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ και να «απογαλακτιστεί» πλήρως από τη Ρωσία μετά και την πλήρη ανεξαρτητοποίησή της από τη Σοβιετική Ένωση στις 25 Δεκεμβρίου 1991. Από την άλλη, η Ρωσία δεν θέλει με τίποτα να μπουν κοντά στα σύνορά της ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις. Επομένως, τα λιμνάζοντα νερά γρήγορα ταράζονται ανάμεσά τους. «Από τη μια πλευρά, οι Ουκρανοί προσπαθούν να συνεχίζουν τη ζωή τους όσο το δυνατόν πιο ήρεμα. Συγκεκριμένα, οι γονείς προσπαθούν να εμφυσήσουν στα παιδιά τους το αίσθημα της ηρεμίας και της ομαλότητας. Την ίδια στιγμή, πολλοί στην Ουκρανία κατανοούν ότι εάν υπάρξει μεγάλης κλίμακας ρωσική εισβολή στη χώρα, έχουν την ηθική ευθύνη να υπερασπιστούν τα χώματά τους. Ορισμένοι αναζητούν κάποια μορφή στρατιωτικής εκπαίδευσης για να μπορέσουν να υπερασπιστούν τις πόλεις και τα σπίτια τους. Ας θυμηθούμε ότι η ουκρανική αντίσταση στην ένοπλη επέμβαση δεν είναι καινούρια. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο - ακόμα και μετά τη σοβιετική νίκη, ακόμα και μετά την ανάκτηση του σοβιετικού ελέγχου στην Ουκρανία - για πολλά χρόνια οι ουκρανικές αντάρτικες μονάδες συνεχίζουν να πολεμούν στα δάση. Θα μπορούσαμε να δούμε κάτι παρόμοιο εάν η Ρωσία αποφασίσει για μια μεγάλης κλίμακας εισβολή», εξηγεί η καθηγήτρια.
«Πιο εδραιωμένη και σταθερή χώρα η Ουκρανία σε σχέση με το 2014»
Έχει σημασία να διασαφηνιστεί και ποιος κυβερνά την Ουκρανία τη δεδομένη στιγμή. Ο κωμικός Βολοντίμιρ Ζελένσκι, γνωστός για τις εκπομπές του στην ουκρανική τηλεόραση, κέρδισε με συντριπτικά ποσοστά τον Πέτρο Ποροσένκο στις εκλογές του 2019. Παρόλο που πολλοί αμφισβήτησαν την επιρροή που θα είχε ο Ζελένσκι στην εξωτερική πολιτική, μιας και δεν υπήρξε ποτέ επαγγελματίας πολιτικός, φαίνεται πως «κερδίζει πόντους» μέχρι στιγμής στη διαχείριση του ουκρανικού, σε αντίθεση με τον αντίπαλό του που κατηγορείται για εσχάτη προδοσία, σχετικά με τη χρηματοδότηση υποστηριζόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών μαχητών μέσω παράνομων πωλήσεων άνθρακα στο διάστημα που ήταν στην εξουσία, το 2014-15. Στις 17 Ιανουαρίου ο Ποροσένκο επέστρεψε στη χώρα μετά από ένα μήνα απουσίας. Η Δρ. Μπαμασέντα σχολιάζει αν αυτές οι εσωτερικές κρίσεις μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην τωρινή κρίση: «Πράγματι, οι κατηγορίες και οι αντικατηγορίες γύρω από τον κ. Ποροσένκο μπορούν να επηρεάσουν την κατάσταση. Κατά την άποψή μου, ήταν λάθος της σημερινής κυβέρνησης να δώσει τόση έμφαση στις κατηγορίες εναντίον του αυτή τη στιγμή. Κάτι τέτοιο διατρέχει τον κίνδυνο δημιουργίας διχασμών στο ουκρανικό εκλογικό σώμα και στους ουκρανούς πολιτικούς, κάτι που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το Κρεμλίνο.
Ωστόσο, το πρόσημο για τον Ζελένσκι είναι θετικό, σύμφωνα με την καθηγήτρια. «Πολύ ενάντια στις αρχικές μου ανησυχίες, ο κ. Ζελένσκι έχει καταλάβει πολύ καλά τη σημασία του γραφείου του και έχει «μεγαλώσει» πολύ από τότε που έγινε πρόεδρος σχεδόν πριν από τρία χρόνια. Έχει δείξει ότι είναι ένας πραγματικός Ουκρανός πατριώτης. Η Ουκρανία είναι επίσης πολύ πιο εδραιωμένη συγκριτικά με το 2014. Εάν υπάρξει νέα μεγάλης κλίμακας ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, θα συναντήσουν μια πολύ διαφορετική χώρα από αυτή που αντιμετώπισαν πριν από επτά χρόνια. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ήταν πολύ λιγότερο προετοιμασμένες από ό,τι είναι τώρα και μεγάλο μέρος της άμυνας έπρεπε να στηριχθεί σε εθελοντικά τάγματα, μερικά από τα οποία χρηματοδοτήθηκαν από τους ολιγάρχες της χώρας. Σήμερα, εν μέρει λόγω της υποστήριξης από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, εν μέρει λόγω των ευρύτερων εξελίξεων εντός της Ουκρανίας, οι ένοπλες δυνάμεις της είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένες και θα ήταν μια πολύ διαφορετική κατάσταση από ό,τι το 2014».
«Όλα εξαρτώνται από τον Πούτιν»
Η κυρία Μπαλμασέντα θεωρεί ότι αυτός που θα πει την τελευταία λέξη είναι ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν: «Μόνο αυτός ξέρει μέχρι πού θέλει να φτάσει αυτή την επικίνδυνη πρόκληση. Δεν είναι η πρώτη φορά που ρωσικά στρατεύματα συγκεντρώνονται στα σύνορα της Ουκρανίας, παρόμοια κατάσταση σημειώθηκε πέρυσι. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι μια μεγάλης κλίμακας χερσαία ή ναυτική εισβολή στην Ουκρανία δεν είναι η μόνη επιλογή στη φαρέτρα του Ρώσου προέδρου, καθώς έχει ήδη χρησιμοποιήσει άλλα μέσα για να επιδιώξει να παρέμβει στη χώρα μας, όπως η χειραγώγηση διεφθαρμένων ολιγαρχών στο εσωτερικό της, κυβερνοεπιθέσεις και απειλές στην οικονομία. Είναι πιθανό αυτή η συσσώρευση στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα να είναι απλώς μια στρατηγική χειραγώγηση από τον κ. Πούτιν για να προσπαθήσει να αποσπάσει παραχωρήσεις από την Ουκρανία στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων (σε εξέλιξη ακόμα!) διαπραγματεύσεων σχετικά με τη ρύθμιση της κατάστασης στο Ντονμπάς. Αλλά ο κ. Πούτιν απομονώνεται όλο και περισσότερο ακόμη και από τους στενότερους συμβούλους του και δεν μπορώ να αποκλείσω καμία επιλογή».
«Δεν θα μπει σύντομα η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ»
Η Μαργαρίτα Μπαλμασέντα παρατηρεί την εργαλειοποίηση των χωρών της πρώην σοβιετικής ένωσης από τον Πούτιν ήδη από το 2000. «Όταν το ερώτημα αφορούσε την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Πολωνία, την Ουγγαρία, την Τσεχία και τη Σλοβακία, η ρωσική ηγεσία το χαρακτήριζε επίσης απαράδεκτο. Σήμερα βλέπουμε το ίδιο, αλλά γύρω από την Ουκρανία. Δεν είναι θέμα της Ρωσίας, όμως, αν η Ουκρανία μπει στο ΝΑΤΟ , αν και γνωρίζουμε ότι αυτή η μέρα δεν θα έρθει σύντομα, καθώς η Ουκρανία δεν είναι προετοιμασμένη τεχνολογικά, στρατιωτικά ή πολιτικά για αυτό. Με άλλα λόγια, η ρωσική ηγεσία υποστηρίζει ότι απειλείται από την Ουκρανία, ενώ στην πραγματικότητα είναι η Ουκρανία που απειλείται από τη Ρωσία, η οποία ήδη από σχεδόν οκτώ χρόνια κατέχει τμήματα της επικράτειάς της.
«Δεν θα θυσιαστεί η Ουκρανία για να ικανοποιηθεί η Ρωσία»
«Η Ουκρανία έχει ήδη κάνει την επιλογή της, μια επιλογή που ενισχύθηκε από τη ρωσική επιθετικότητα το 2014. Και πάλι όπως η Πολωνία τα προηγούμενα χρόνια, η χώρα χρησιμοποιείται ως διαπραγματευτικό χαρτί με τρόπο που δεν είναι πλέον αποδεκτός στον 21ο αιώνα από κανέναν», εξηγεί η ειδήμων στο ουκρανικό ζήτημα. «Η ικανοποίηση της ψυχολογικής ανάγκης της ρωσικής ηγεσίας για αναγνώριση ως μεγάλη καθεστωτική δύναμη δεν μπορεί να επιτευχθεί με το κόστος της θυσίας της Ουκρανίας συμπληρώνει.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
