Η επιστημονική γνώση δύσκολα κατακτάται. Εκατομμύρια άνθρωποι στο πέρασμα των αιώνων πάσχισαν, τραυματίστηκαν, ακόμα και πέθαναν για να μας δώσουν ζωτικές ενδείξεις των ιδιοτήτων του κόσμου μας.
Έτσι κατανοήσαμε τη φύση πραγμάτων όπως τα δηλητήρια, οι ασθένειες, και η ραδιενέργια. Ούτε έναν αιώνα πριν, ένα θανάσιμο αντικείμενο, γνωστό ως «δαιμονικός πυρήνας», πήρε τις ζωές δύο επιστημόνων, και μας έδωσε άλλο ένα σκληρό μάθημα, όπως γράφει το LadBible.
Το περιβόητο «πιο επικίνδυνο αντικείμενο» στην ιστορία, σκότωσε τους δημιουργούς του, έγινε συνώνυμο του τρόμου στους ερευνητές φυσικής, και αποτέλεσε το καύσιμο για τις πυρηνικές βόμβες που παγίδευσαν τον πλανήτη στον κλοιό του Ψυχρού Πολέμου.
Ο «δαιμονικός πυρήνας»
Η πραγματική του φύση, ως μία συμπαγής σφαίρα αγνού πλουτωνίου, μπορεί να μην εξάπτει τη φαντασία, αλλά τα αποτελέσματα λένε μία διαφορετική ιστορία.
Ο δαιμονικός πυρήνας δημιουργήθηκε από πυρηνικούς φυσικούς, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, για να διερευνηθούν οι ιδιότητες της πυρηνικής σχάσης, και οι ποσότητες ενέργειας που χρειαζόταν για να πυροδοτηθεί μία πυρηνική αντίδραση.
Λόγω της περιορισμένης γνώσης τους για τη φύση της ραδιενέργειας, οι ερευνητές αμέριμνα χειρίζονταν το ραδιενεργό υλικό, χωρίς να γνωρίζουν πόσο επικίνδυνες είναι οι εκπομπές του.
Το πρώτο ατύχημα
Το πρώτο ατύχημα ήρθε το 1945, όταν ο ερευνητής Χάρι Ντάλιαν έκανε ένα μοιραίο λάθος. Η διαδικασία για την πρόκληση πυρηνικής σχάσης περιελάμβανε τον καταιγισμό του πυρήνα πλουτωνίου με νετρόνια.
Αυτό επιτυγχανόταν περιβάλλοντας τον πυρήνα με τούβλα από καρβίδιο του βολβραμίου, ένα υλικό με την ιδιότητα να ανακλά ελεύθερα νετρόνια στο περιβάλλον. Μία συστοιχία από αυτά τα τούβλα γύρω από τον πυρήνα, επέστρεφε τα νετρόνια που εξέπεμπε, οδηγώντας τον προς τη λεγόμενη «υπερκρίσιμη» κατάσταση, οπότε επιτυγχάνεται η πυρηνική σχάση.
Χειριζόμενος τον πυρήνα, ένα από τα τούβλα γλίστρησε από το χέρι του Ντάλιαν και έπεσε πάνω στη σφαίρα. Προς άγνοιά του, είχε ενεργοποιήσει την ουδό πυρηνικής σχάσης, και προσπαθώντας να απομακρύνει το τούβλο, προκάλεσε μία στιγμιαία έκρηξη ραδιενέργειας που σφράγισε τη μοίρα του.
Κατέληξε μόλις 25 ημέρες αργότερα, από οξύ σύνδρομο ακτινοβολίας που κατέστρεψε το κυκλοφορικό του σύστημα. Ο συνεργάτης του, μηχανικός Ρόμπερτ Χέμερλι, πέθανε 33 χρόνια αργότερα από μυελογενή λευχαιμία.
Προκαλώντας τη μοίρα
Το δεύτερο περιστατικό είχε πρωταγωνιστή τον περιβόητα παράτολμο ερευνητή Λούις Σλότιν. Τον Μάιο του 1946, παρουσία άλλων 7 ερευνητών, διεξήγαγε ακόμα ένα πείραμα για να εξετάσει πόσο κοντά ήταν ο πυρήνας σε υπερκρίσιμη κατάσταση.
Σε αυτό το πιο εξεζητημένο πείραμα στη βάση του Λος Άλαμος, χρησιμοποιούνταν δύο ημισφαίρια βηρυλλίου, επίσης με την ιδιότητα ανάκλασης νετρονίων. Ένα ήταν τοποθετημένο ακίνητο κάτω από τον πυρήνα, και το άλλο προσαρτημένο σε έναν μηχανισμό που προσάρμοζε το ύψος του.
Ο ερευνητής χρησιμοποιούσε τον μηχανισμό για να πλησιάζει τα δύο μισά που περιέκλειαν τον πυρήνα, με έναν αισθητήρα να καταγράφει την ποσότητα νετρονίων και τα επίπεδα ενέργειας.
Ωστόσο, τα ημισφαίρια δεν έπρεπε ποτέ να κλείσουν ερμητικά, καθώς χωρίς χώρο να δραπετεύσουν, τα νετρόνια θα ενεργοποιούσαν το πλουτώνιο στη στιγμή. Είτε από αλαζονεία ή από αναισθησία, ο Σλότιν εφάρμοζε το δικό του πειραματικό πρωτόκολλο, χειριζόμενος τα ημισφαίρια με τα χέρια του, και προσαρμόζοντας το κενό με ένα κατσαβίδι.
Η μέθοδός του είχε γίνει γνωστή ως «το γαργάλημα της ουράς του δράκου» με συνεργάτες του να τον προειδοποιούν πως δεν θα είχε ωραία κατάληξη.
Και δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν. Τη μοιραία ημέρα, ο Σλότιν έστριψε με λίγη δύναμη παραπάνω το κατσαβίδι, κάνοντας τα ημισφαίρια βηρυλλίου να ενωθούν. Μέσα σε μία στιγμιαία έκλαμψη, ο πυρήνας «έλουσε» τον άτυχο άνδρα με ραδιενέργεια πενταπλάσια αυτής που σκότωσε τον Ντάλιαν.
Πέθανε 9 ημέρες αργότερα. Ως μόνο ευτύχημα, το σώμα του είχε απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της ακτινοβολίας, προστατεύοντας τους συνεργάτες του από ανάλογη κατάληξη.
Η σειρά των φρικτών ατυχημάτων ανάγκασε τις επιστημονικές ομάδες και τα ινστιτούτα να ενημερώσουν επειγόντως τα πρωτόκολλα ασφαλείας τους. Ο πυρήνας τήχθηκε και χωρίστηκε σε μικρότερα σφαιρίδια, που χρησιμοποιήθηκαν σε βόμβες και πυραύλους στο πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
