Στην Ελλάδα το λέμε «τσάι», στην Τουρκία επίσης. Παρόμοιες λέξεις υπάρχουν στα Βαλκάνια ή στη Ρωσία αλλά και στις αραβικές χώρες, στο Ιράν και σε όλη τη Βόρεια Αφρική. Αντιθέτως, στα αγγλικά το λένε «tea». Παρόμοιες λέξεις υπάρχουν σε όλη τη δυτική Ευρώπη (πλην Πορτογαλίας), στην υπο-σαχάρια Αφρική, σε όλη την Αμερική (πλην Βραζιλίας), στην Αυστραλία και αλλού.
Αν ψάχνετε έναν εντυπωσιακό τρόπο για τις ιστορίες των λέξεων και τον γλωσσικό δανεισμό, τότε η λέξη τσάι (ή αλλιώς tea), μπορεί σίγουρα να σας τη δώσει. Σχετίζεται με τον τρόπο που το τσάι άρχισε να εισάγεται στις διάφορες χώρες του κόσμου ξεκινώντας περίπου από τα τέλη του 16ου αιώνα και από την Πορτογαλία.
Πιο συγκεκριμένα, αν παρατηρήσει κανείς τον χάρτη που απεικονίζει τις γλώσσες που έχουν δανειστεί τη λέξη τσάι και εκείνες που έχουν δανειστεί τη λέξη tea θα βρει κάποια κοινά. Παραθέτουμε εδώ έναν πολύ ενδεικτικό:
H κινεζική προέλευση
Τόσο η λέξη τσάι όσο και η λέξη tea προέρχονται από την κινεζική γλώσσα, πράγμα λογικό καθώς ο κινεζικός πολιτισμός έχει συνδεθεί εδώ και δεκαετίες με την κατανάλωση τσαγιού για θεραπευτικούς λόγους. Από τη μία έχουμε την κινεζική λέξη «cha» (από όπου προέρχεται και η λέξη τσάι και η οποία χρησιμοποιείται στην ενδοχώρα) και από την άλλη την επίσης κινεζική λέξη «te» (που χρησιμοποιείται σε διαλέκτους κυρίως κοντά στα παράλια).
Ουσιαστικά δηλαδή έχουμε ένα κοινό ιδεόγραμμα το οποίο διαβάζεται με διαφορετική προφορά ανάλογα με την περιοχή της Κίνας στην οποία βρίσκεσαι. Από εδώ ξεδιαλύνεται και το μυστήριο των δύο διαφορετικών οικογενειών λέξεων, ανάλογα με τον τρόπου που εισήγαγαν το τσάι.
Έτσι, οι χώρες που εισήγαγαν το τσάι μέσω των Ολλανδών, που ήταν οι κύριοι εισαγωγείς τσαγιού από την Κίνα προς την Ευρώπη κατά τον 17ο αιώνα, χρησιμοποιούν κάτι κοντινό στην προφορά «te». Αυτό γιατί οι εισαγωγές γίνονταν μέσω θαλάσσης, δηλαδή από τα λιμάνια που βρίσκονται στις ακτές της Κίνας.
Αντιθέτως, για τις χώρες που εισήγαγαν το τσάι μέσω ξηράς και συγκεκριμένα μέσω του Δρόμου του Μεταξιού, το εμπόριο γινόταν με την κινεζική ενδοχώρα όπου και επικρατούσα η προφορά cha”. Αυτή η λέξη έφτασε μέχρι την ανατολική Ευρώπη περνώντας, όπως είπαμε, όλον τον δρόμο του μεταξιού. Σημαντικό ρόλο παίζουν εδώ και τα περσικά.
Μένει ένας μόνο αστερίσκος. Παρόλο που, όπως είπαμε, όλη η δυτική Ευρώπη και οι λατινογενείς γλώσσες χρησιμοποιούν το te, η Πορτογαλία χρησιμοποιεί τη ρίζα cha. Ο λόγος είναι πολύ απλός. Οι Πορτογάλοι ήταν οι πρώτοι που έκαναν εισαγωγή τσαγιού, πριν τους Ολλανδούς και το προμηθεύονταν από την ενδοχώρα. Αυτό εξηγεί φυσικά και την εξαίρεση της πορτογαλόφωνης Βραζιλίας.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
