Από την επεξεργασία βιολογικών αποβλήτων μέχρι την κατασκευή θαλάσσιων «φραγμάτων», έχουμε να ευχαριστούμε τα ασπόνδυλα ζώα, χωρίς τα οποία πολλές βασικές διαδικασίες του οικοσυστήματος θα έπαυαν, και ο πλανήτης μας θα μετατρεπόταν σε μία άγονη έρημο.
Όπως γράφει ο Guardian, από τους γεωσκώληκες και τις μύγες, μέχρι τα σαλιγκάρια και τα ακάρεα της σκόνης, τα ασπόνδυλα παίζουν έναν σημαντικό -και συχνά αφανή- ρόλο στη διαμόρφωση του κόσμου μας.
Το μέσο ζήτησε από επιστήμονες να εξηγήσουν τους τρόπους με τους οποίους αυτές οι ομάδες ζώων, τα έντομα, τα μαλάκια, τα καρκινοειδή, τα κοράλλια, τα εχινόδερμα και πολλά άλλα χτίζουν και συντηρούν τα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα.
Φυσικοί καθαριστές
Χωρίς ζώα όπως τα ακάρεα (μικροσκοπικά αρθρόποδα), τα σκαθάρια της κοπριάς και οι μύγες, τεράστιες ποσότητες οργανικής ύλης δεν θα διασπώνταν και τα θρεπτικά συστατικά τους δεν θα ανακυκλώνονταν στη βιόσφαιρα, δημιουργώντας μία διατροφική πενία που θα οδηγούσε όλα τα είδη σε λιμοκτονία.
Στους ωκεανούς μας αυτή τη διαδικασία επιτελείται από πολλά άλλα είδη, όπως οι γαρίδες, οι αστακοί, τα κοράλλια (που αποτελούν στην ουσία θαλάσσια σκουλήκια) και τα θαλάσσια αγγούρια.
Όλοι αυτοί οι οργανισμοί δρουν καταναλώνοντας και διασπώντας την οργανική ύλη στα περιττώματα, τις απεκκρίσεις και άλλα βιολογικά παράγωγα που εμείς θα βρίσκαμε αποκρουστικά, μετατρέποντάς τα προοδευτικά σε ανόργανες ενώσεις, που μπορούν να εισέλθουν εκ νέου στη διατροφική αλυσίδα, μέσω φυτικών οργανισμών.
Μικροσκοπικοί κηπουροί
Η γνώριμη εικόνα ενός δάσος, ενός λιβαδιού με αγριολούλουδα ή μία καλλιέργειας δεν θα υπήρχε χωρίς τη συμβολή των επικονιαστών. Η επικονίαση είναι η διαδικασία μέσω της οποίας τα περισσότερα φυτά επιτυγχάνουν τη γονιμοποίηση αναπαραγωγή τους, για να δημιουργήσουν καρπούς και σπόρους, δηλαδή απογόνους.
Καθώς τα φυτά αδυνατούν να επιτελέσουν ενεργή σεξουαλική αναπαραγωγή, βασίζονται στη συνεργατική σχέση που έχουν αναπτύξει με άλλα ασπόνδυλα, όπως οι μέλισσες, οι σφήκες, συγκεκριμένα είδη μυγών, κουνουπιών, και άλλα είδη εντόμων, τα οποία καθώς τρέφονται με το νέκταρ των ανθών τους μεταφέρουν και τη γύρη (στη ουσία το σπέρμα τους) από φυτό σε φυτό.
Ο Dave Goulson, καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Sussex που ειδικεύεται στην οικολογία των μελισσών, είπε ότι η εξαφάνιση των επικονιαστών έχει ήδη δραματικές συνέπειες σε ορισμένα μέρη του πλανήτη.
«Σε περιοχές της νοτιοδυτικής Κίνας δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου επικονιαστές και οι αγρότες αναγκάζονται να επικονιάσουν με το χέρι τις μηλιές και τις αχλαδιές τους, γιατί διαφορετικά οι καλλιέργειές τους θα αποτύγχαναν», ανέφερε ως παράδειγμα.
Η λύση στα πλαστικά
Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η ιδιότητα κάποιων οργανισμών να μπορούν να καταναλώνουν και να διασπούν το πλαστικό σε βιοδιασπώμενες ενώσεις.
Το 2022, ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι προνύμφες του Zophobas morio, ενός είδους σκαθαριού, ήταν ικανές να καταναλώσουν και να χωνέψουν το πολυστυρένιο (κοινώς φελιζόλ) και ολοκλήρωσαν με επιτυχία τον κύκλο ζωής τους.
Αρχιτέκτονες της θάλασσας
Σε κάποιες περιπτώσεις, μερικά μόνο είδη ασπόνδυλων οργανισμών μπορούν να χτίσουν εκ του μηδενός ολόκληρους βιότοπους.
Το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, δαιδαλώδεις δομές στον πυθμένα της θάλασσας που στεγάζουν πλήθος άλλων ζώων.
Όταν φανταζόμαστε έναν ύφαλο, δεν μας έρχεται στο μυαλό ένας ζωντανός οργανισμός, αλλά μάλλον μία στέρεη μάζα που μοιάζει με βράχο.
Και όμως, αυτοί οι σχηματισμοί, που πολλές φορές εκτείνονται για χιλιόμετρα και επηρεάζουν μέχρι και το κλίμα πολλών περιοχών, κατασκευάστηκαν με την πάροδο εκατοντάδων χιλιάδων ετών.
Υπεύθυνα για αυτό είναι τα κοράλλια, ασπόνδυλα ζώα που ανήκουν βιολογικά στο υποφύλο των Ανθόζωων. Τα κοράλλια ξεκινούν τη ζωή τους ως μικροσκοπικές νύμφες, που προσκολλώνται σε στέρεες επιφάνειες και ζουν την υπόλοιπη ζωή τους στο ίδιο σημείο.
Για την προστασία τους, δημιουργούν έναν σκληρό εξωσκελετό που αποτελείται από ενώσεις ασβεστίου, και μένει πίσω ακόμα και αφού πεθάνει το κοράλλι.
Με την πάροδο του χρόνου, και τις αλλεπάλληλες στρώσεις κοραλλιών που συνθέτουν μικρές κοινότητες, δημιουργούνται οι ύφαλοι από αυτό το σκληρό υλικό, και στεγάζουν πληθώρα οργανισμών, όπως ψάρια, μαλάκια και οστρακόδερμα.
Περισσότεροι από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι εξαρτώνται επίσης από τους υφάλους σε όλο τον κόσμο, για την εξασφάλιση τροφής και την προστασία από την ανοιχτή θάλασσα.
Οι ύφαλοι αποτρέπουν τη διάβρωση του αμμώδους πυθμένα, μειώνοντας την ένταση των κυμάτων και παρέχοντας ένα στέρεο υπόβαθρο, προστατεύοντας τη γεωλογική ακεραιότητα των νησιών και των ακτών.
«Δαμάζουν» επίσης τα θαλάσσια ρεύματα, κρατώντας σταθερή την τοπική θερμοκρασία και το μικροκλίμα, οδηγώντας σε λιγότερες καταστροφικές καταιγίδες και θαλασσοταραχές.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
