Περνάμε καθημερινά από αυτό το σημείο, στη διασταύρωση Σταδίου και Βασιλέως Γεωργίου Α', χωρίς να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία.
Η ιστορία του συγκεκριμένου τοπόσημου είναι τουλάχιστον εντυπωσιακή. Ενάμιση αιώνα πριν, το 1870, είχε χτίσει εκεί την οικία του ο γιατρός Ιωάννης Βούρος, και μια γλυκόπικρη ιστορία ξεκίνησε.
Το 1888, ο Σπυρίδων Ζαχαράτος αγόρασε και ανακαίνισε το καφενείο Γιαννόπουλου, που βρισκόταν στην αντικρινή οικία. Το 1905, στο ισόγειο της οικείας Βούρου, ο Ζαχαράτος άνοιξε το δεύτερο του καφέ-ζαχαροπλαστείο.
Στην πορεία του χρόνου διατηρήθηκε το νεότερο εκ των δύο, το οποίο και έγινε ένα θρυλικό σημείο συγκέντρωσης επιχειρηματιών, στρατιωτικών, δημοσιογράφων, πολιτικών, καλλιτεχνών. Παρακάτω θα καταγράψουμε τις σκληρές, αλλά και τις πιο σουρεαλιστικές στιγμές της ιστορίας του.
«Αληθές κόσμημα της πλατείας»
Εσωτερικά, το καφέ είχε έπιπλα και σκεύη εισαγόμενα από την Ευρώπη, προκαλώντας θαυμασμό στους πρώτους Αθηναίους που το επισκέφθηκαν. Περιλάμβανε επίσης μπιλιάρδα, κάτι που δεν είχε εμφανιστεί ξανά στην Αθήνα, ενώ εντύπωση προκαλεί πως στα μαρμάρινα τραπέζια, οι Αθηναίοι στρατιωτικοί σχεδίαζαν με κιμωλία θέσεις μάχης(!), προκαλώντας φθορές.
Στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα (1910-12), ο Ζαχαράτος έφερε μηχανή προβολής και οθόνη, στην οποία προβάλλονταν βουβές ταινίες της εποχής (διαφημίσεις και επίκαιρα), αλλά και μηχανή παγωτού, κάτι επίσης πρωτάκουστο για την εποχή.
Επώνυμοι θαμώνες
Εμμανουήλ Ροΐδης, Γεώργιος Σουρής, Κωστής Παλαμάς, Παύλος Νιρβάνας, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Γέωργιος Πωπ, Μίλτος Μαλακάσης, Γεώργιος Δροσίνης, Ζαν Μωρεάς, αλλά και ο νεαρός Γεώργιος Παπανδρέου, ήταν μερικοί από τους πιο γνωστούς θαμώνες του Ζαχαράτου.
Μια καλτ φιγούρα
Ο Τηλέμαχος Νταλάκας ήρθε στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, έχοντας εργαστεί - πιθανότατα στην πόλη Εντρεμίτ, της Τουρκίας - ως υπάλληλος συμβολαιογραφείου.
Αμέσως έγινε μόνιμος θαμώνας του Ζαχαράτου, και με το ψευδώνυμο Αρμάνδος Δελαπατρίδης (παράφραση του γαλλικού Armée de la patrie = Στρατός της πατρίδας), έβγαζε πύρινους λόγους για το έθνος, που συνήθως προκαλούσαν το γέλιο των παρευρισκομένων.
Εμφανιζόταν με ρεντιγκότα και ημίψηλο καπέλο, παριστάνοντας τον αρχηγό του ανύπαρκτου κόμματος των Κυανόλευκων. Στο καφέ του Ζαχαράτου είχε αναγγείλει και την ίδρυση ενός «υπουργείου Έρωτος».
Έριχνε και διόριζε κυβερνήσεις
«Τι λένε στου Ζαχαράτου;» ρωτούσαν ανερχόμενοι πολιτικοί λίγο πριν τις εκλογές, για το καφενείο που λειτουργούσε ως το καλύτερο εργαλείο σφυγμομέτρησης της κοινής γνώμης.
Στον καιρό της σκληρής αντίθεσης Τρικουπικών- Δηλιγαννικών, γίνονταν σφοδρές κόντρες ανάμεσα στα τραπέζια, ενώ την εποχή της κόντρας Βενιζελικών-Λαϊκού κόμματος, οι αίθουσες του καφέ είχαν χωριστεί κυριολεκτικά, στα δύο.
Κάθε που γινόταν κάποιο συλλαλητήριο ή άλλη διαμαρτυρία από συλλογικότητες, το καφενείο μετρούσε ζημιές, λόγω της κεντρικής του θέσης.
Το τέλος
Ο Ζαχαράτος, ένας από τους πιο γνωστούς Αθηναίους, πέθανε το 1900 και την κληρονομιά του πήραν τα δύο αδέλφια του. Από τον Σπυρίδωνα Ζαχαράτο πήρε το όνομα του και ένας δρόμος της Αθήνας, πίσω από το μαιευτήριο «Έλενα».
Το καφέ άντεξε ακόμα και στην Κατοχή, όταν έρχονταν πελάτες που δεν είχαν χρήματα για να παραγγείλουν ούτε καφέ από ρεβίθι, και ζητούσαν «ένα ποτήρι νερό». Αυτοί έγιναν γνωστοί ως «νερουλάδες».
Το καφενείο έκλεισε στις 19 Μαρτίου 1963. Προηγήθηκε ο θάνατος του ιδιοκτήτη του κτιρίου, Ιωάννη Βούρου, και μια δικαστική μάχη περί κληρονομικών, που οδήγησε στην έφοδο δικαστικών κλητήρων στο κατάστημα, για την επίδοση έξωσης.
Η οικία Βούρου κατεδαφίστηκε. Στη θέση της βρίσκεται σήμερα το ξενοδοχείο Athens Plaza.
Σε άρθρο του στην εφημερίδα «Βήμα» ο Παύλος Παλαιολόγος είχε γράψει ένα άρθρο υπό τον τίτλο «Καφενείου Θάνατος»:
«Ένα καφενείο κατεδαφίζεται στο τετράγωνο μου, από τα τελευταία. Από τα μπρίκια του βγαλμένη η σύγχρονη ιστορία του Ελληνικού Έθνους. […] Το καφενείο αυτό, προπύργιο της καθαρεύουσας, του ρομαντισμού, της ποιήσεως των παράσχων, αναβατήρας που ύψωνε και κατέβαζε αξίες.
Στα τραπεζάκια του Ζαχαράτου, έπεφταν και ανέβαιναν κυβερνήσεις. Στου Ζαχαράτου γινόταν το ρεπορτάζ των πολιτικών συντακτών, έλεγαν «οι έγκυροι κύκλοι» και ήσαν οι κύκλοι του Ζαχαράτου».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
