Οι αρχαιότερες γνωστές πατημασιές προγόνων του ανθρώπου, οι οποίες είχαν αρχικά ανακαλυφθεί στην Κρήτη το 2002, έχουν ηλικία 6,05 εκατομμυρίων ετών. Η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων πραγματοποίησε σύσκεψη προκειμένου να αναδειχτούν τα σπουδαία παλαιοντολογικά ευρήματα.
Στην σύσκεψη μετείχαν ο Δήμαρχος Κισάμου κ. Μυλωνάκης Γιώργος και ο Αντιδήμαρχος Ιναχωρίου κ. Μακράκης Γιώργος, κ. Αθανάσιος Αθανασίου Γεωλόγος Παλαιοντολόγος, της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας, η κ. Μαρία Σκόρδου, Αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων, ο κ. Χαράλαμπος Φασουλάς, Γεωλόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, ο κ. Βαζάκας Αλέξανδρος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Κοσμήτορας Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πολυτεχνείου Κρήτης, ο κ. Δημήτριος Μιχελογιάννης, ειδικός Σύμβουλος Περιφερειάρχη Κρήτης και ο κ. Κουμάκης Νεκτάριος ειδικός Σύμβουλος του Αντιπεριφερειάρχη Χανίων.
Στην σύσκεψη παρουσιάστηκε η υφιστάμενη κατάσταση όσο αφορά στα απολιθωμένα ίχνη ανθρωπίνων όντων στον Τράχηλο Κισσάμου, τα οποία σύμφωνα με σχετικές μελέτες χρονολογούνται περίπου έξι εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με το neakriti.gr.
Συζητήθηκαν τρόποι προστασίας και ανάδειξης των πολύ σημαντικών παλαιοντολογικών ευρημάτων και συμφωνήθηκε να ετοιμαστεί πρόταση για την σύνταξη σχετικής μελέτης από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας.
Η ανακάλυψη
Το καλοκαίρι του 2002, ο παλαιοντολόγος Γκέραρντ Ντάριουζ Γκιερλίνσκι από το Πολωνικό Γεωλογικό Ινστιτούτο (Państwowy Instytut Geologiczny) πέρασε τις διακοπές του στον νομό Χανίων στη δυτική Κρήτη.
Ανακάλυψε στη βόρεια ακτή κοντά στον Τράχηλο, 700 μέτρα δυτικά του λιμανιού της Κισσάμου, ασυνήθιστα επιμήκη κοίλα σχήματα σε μια πλάκα βράχου κοντά στο νερό.
Αναγνώρισε απολιθωμένα ίχνη σε αυτά, ακόμα κι αν δεν είχε συνειδητοποιήσει ακόμη ποιο πλάσμα έμειναν. Ο Γκιερλίνσκι τεκμηρίωσε τα εντυπώματα φωτογραφικά και κατέγραψε τις συντεταγμένες του τόπου όπου βρέθηκαν.
Μετά από μια δεύτερη επιτόπια επίσκεψη το 2010, ο Γκέραρντ Γκιερλίνσκι και οι συνάδελφοί του Γκζέγκοζ Νιεντβιέντζκι και Αντρέι Μποτσζαρόβσκι σκέφτηκαν ότι τα αποτυπώματα στον Τράχηλο θα μπορούσαν να προέρχονται από ένα όρθιο πρωτεύον, ίσως ένα πρώιμο ανθρωπίνο.
Μετά τον καθαρισμό και την καταγραφή της επιφάνειας της πλάκας βράχου το Νοέμβριο του 2010, δημιούργησαν μια διεθνή ομάδα ερευνητών για τη διερεύνηση του χώρου υπό την καθοδήγηση του παλαιοντολόγου Περ Έρικ Άλμπεργκ από το Σουηδικό Πανεπιστήμιο της Ουψάλα.Σε μια περιοχή 4 μ² βρέθηκαν περισσότερα από 50 κοίλα εντυπώματα.
Η πλάκα βράχου σαρώθηκε με έναν σαρωτή λέιζερ σε απόσταση πέντε εκατοστών και δημιουργήθηκε μια τρισδιάστατη εικόνα των εντυπώσεων. Μεμονωμένα ίχνη εντυπώσεων με καουτσούκ σιλικόνης. 28 από τις κοίλες μορφές μπορούσαν να αναγνωριστούν αξιόπιστα ως ίχνη.
Σύμφωνα με τις έρευνες που διεξάγονται, τα παράκτια βράχια του Τραχήλου στη λεκάνη Πλατάνου παρουσιάζουν μια σειρά από επίπεδα θαλάσσια ανθρακικά πετρώματα και γη διατομών από τον σχηματισμό Ρόκας από το Ανώτερο Μειόκαινο, μια τοπική ανάπτυξη της ομάδας Βρυσών.
Πάνω από αυτά τα θαλάσσια πετρώματα βρίσκονται χονδρόκοκκα ιζηματογενή πετρώματα της ομάδας του Ελληνικού. Αυτά τα λεγόμενα λατυποπαγή χρονολογούνται περίπου 5,6 έως 5,3 εκατομμύρια χρόνια πριν, κατά την εκτεταμένη ξήρανση της Μεσογείου, κατά τη διάρκεια της κρίσης αλατότητας του Μεσσήνιου.
Η ομάδα ελληνικών πετρωμάτων περιέχει έναν ορίζοντα με καλά διατηρημένα ίχνη χερσαίων απολιθωμάτων και μικροβιολογικά προκαλούμενες ιζηματογενείς δομές που βρίσκονται ακριβώς πάνω από τις δομές σήμανσης ρηχών νερών.
Η πλάκα 15 μέτρων με τα πάχους 2 έως 4 εκατοστά ιζήματα στην οποία βρίσκονται τα ίχνη είχαν άμεση επαφή με την ομάδα Ελληνικού παραπάνω, πράγμα που υποδηλώνει ότι πρόκειται για απόθεση αμέσως πριν από την αποξήρανση.
Η ηλικία του στρώματος ιζημάτων εκτιμήθηκε επομένως στα 5,7 εκατομμύρια χρόνια. Είναι πολύ σκληρή και έχει επιφάνεια πυκνή, λεπτόκοκκη, ασβεστολιθική άμμο.
Το ανώτερο στρώμα του ιζήματος με τα ίχνη δεν περιείχε θαλάσσια μακρο-απολιθώματα, οπότε η επιφάνεια ερμηνεύτηκε ως περιοχή άμμου εκτεθειμένη στον αέρα κοντά στην ακτή, πιθανώς μέρος ενός μικρού δέλτα ποταμού.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ίχνη βάδισης στον Τράχηλο είναι λίγο παλαιότερα από 5,7 εκατομμύρια χρόνια. Όπως μπορεί να φανεί από τα στρώματα βράχων που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση, το στρώμα ιζήματος που περιέχει τα ίχνη είναι ενσωματωμένο μεταξύ δύο πολύ λεπτών στρωμάτων ασβεστόλιθου, τα οποία αποτελούνται από τους ορυκτούς σκελετούς του μικροσκοπικού τρηματοφόρου πλαγκτού.
Όπως πριν από την εναπόθεση του ιζήματος, η στάθμη της θάλασσας πρέπει να ήταν ελαφρώς πάνω από τη σημερινή παράκτια πεδιάδα, σχηματίζοντας μια ρηχή θάλασσα. Οι οργανισμοί πλαγκτόν των στρωμάτων ασβεστόλιθου πέθαναν στην αρχή της μεσσηνιακής κρίσης αλατότητας πριν από το 5.97 εκατομμύρια χρόνια με την αυξανόμενη συγκέντρωση αλατιού της Μεσογείου.
Τα ίχνη του Τραχήλου είναι επομένως πιο πιθανό να είναι περίπου της ηλικίας των 6 εκατομμυρίων ετών. Τον Οκτώβριο του 2021, τα ίχνη αποδόθηκαν σε ηλικία 6,05 εκατομμυρίων ετών.
Οι ζημιές
Αφότου η παλαιοντολογική ερευνητική ομάδα είχε καθαρίσει και εξέτασε την πλάκα βράχου, το στρώμα ιζήματος με τα αποτυπώματα που περιείχε λερώθηκε με αντιπολεμικά γκράφιτι. Ο Περ Άλμπεργκ δεν πιστεύει ότι η ζημιά στον χώρο ήταν σκόπιμη. Υποθέτει ότι οι ψεκαστές πιθανότατα δεν γνώριζαν για τα ίχνη στην πλάκα του βράχου και χρησιμοποίησαν μόνο την ομαλή επιφάνεια για να δημοσιοποιήσουν το «μήνυμα» τους.
Στις 15 Σεπτέμβριος 2017 στη Θεσσαλονίκη συνελήφθη ένας 55χρόνος καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Κισσάμου για κοπή και κλοπή οκτώ εντυπωμάτων από την πλάκα του βράχου. Καταγράφηκε σε κάμερα παρακολούθησης κατά τη διάρκεια της κλοπής. Κατά την αναζήτηση της αστυνομίας το απόγευμα της 14ης Σεπτεμβρίου βρέθηκαν δύο κλεμμένα εντυπώματα στο σπίτι του κλέφτη στην Κίσσαμο. Είχε κρυμμένα τα άλλα έξι εντυπώματα σε ένα αγρόκτημα στο Νέο Ρύσιο, νότια της Θεσσαλονίκης. Ο δάσκαλος κατηγορήθηκε για παραβίαση του Νόμου για την Προστασία της Αρχαίας και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
