Ποιο είναι το πιο επικίνδυνο φίδι που ζει στην Ελλάδα

Τα περισσότερα φίδια μας είναι ακίνδυνα, αλλά καλό είναι να ξέρουμε από ποια κινδυνεύουμε.

Η Ελλάδα σίγουρα δεν είναι η πρώτη χώρα που έρχεται στο μυαλό μας όταν μιλάμε για μέρη με επικίνδυνη άγρια ζωή. Η χώρα μας φιλοξενεί μία ευρεία γκάμα ειδών χλωρίδας και πανίδας, αλλά λίγα από αυτά είναι πραγματικά επικίνδυνα για τον άνθρωπο.

Από αυτά, τα φίδια είναι ίσως τα ζώα που εγείρουν πιο συχνά τον φόβο και την αποστροφή, άδικα όμως, αφού η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών φιδιών είναι τελείως ακίνδυνα, και από τα δηλητηριώδη, τα περισσότερα είναι το πολύ επίπονα, παρά θανατηφόρα, όπως βλέπουμε στον ιστότοπο της Ερπετοπανίδας.

Η αλήθεια για τα ελληνικά φίδια

Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν πολλές παραπλανητικές πληροφορίες σχετικά με τα πραγματικά επικίνδυνα φίδια της χώρας μας. Αρχικά, καλό είναι να ξέρουμε πως κανένα από τα δηλητηριώδη φίδια της Ελλάδας δεν διαθέτει κυρίως νευροτοξικό δηλητήριο.

Το νευροτοξικό δηλητήριο είναι εκείνο που μπορεί να σκοτώσει έναν άνθρωπο μόλις σε μερικά λεπτά σε ικανές ποσότητες, καθώς στοχεύει απευθείας το νευρικό μας σύστημα καταστέλλοντας τη λειτουργία ζωτικών οργάνων, προκαλώντας συνήθως θάνατο από ασφυξία.

Στη χώρα μας όμως, τα πλέον τοξικά φίδια εγχύουν κυρίως κυτταρολυτικό δηλητήριο, ουσία που δρα αποδομώντας τους ιστούς που προσβάλλει, διαλύοντας την κυτταρική μεμβράνη των κυττάρων. Μπορεί να ακούγεται πιο επικίνδυνο, αλλά στην πραγματικότητα το κυτταρολυτικό δηλητήριο δρα πολύ πιο αργά, καθώς χρειάζεται από πολλές ώρες έως και μέρες για να σκοτώσει έναν ενήλικα.

Η πιο πιθανή αιτία θανάτου από δηλητήριο φιδιού στην Ελλάδα δεν είναι η τοξίνη καθαυτή, αλλά το αναφυλακτικό σοκ που προκαλείται σε όσους έχουν αλλεργία στο δηλητήριο, που πράγματι μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο πολύ γρήγορα.

Τα πλέον επικίνδυνα φίδια

Στην Ελλάδα, από τα περίπου 70 είδη ερπετών που μπορεί να συναντήσει κανείς, μόνο 7 φέρουν δηλητήριο και είναι όλα τους είδη φιδιών. Τα 5 ανήκουν στην οικογένεια των Εχιδνιδών (Οχιές), ενώ τα υπόλοιπα 2 στις οικογένειες των Κολουβρίδων και των Ψαμμοφιίδων, με ασθενές δηλητήριο, ουσιαστικά ακίνδυνα για τον άνθρωπο.

Τα πλέον επικίνδυνα φίδια της οικογένειας των Εχιδνιδών είναι:

Κοινή οχιά - Vipera ammodytes

Στην χώρα μας απαντά το υποείδος Vipera ammodytes meridionalis (Boulenger, 1903) και πιθανόν το υποείδος Vipera ammodytes montandoni (Boulenger, 1904). Δραστηριοποιείται την ημέρα αλλά και την νύχτα όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές.

Τρέφεται κυρίως με μικρά θηλαστικά αλλά και μικρά πουλιά, αμφίβια και σαύρες. Σφυρίζει δυνατά όταν απειληθεί και κουλουριάζεται σε στάση άμυνας. Θα δαγκώσει αν πατηθεί ή πιαστεί. Θεωρείται το φίδι με το πιο ισχυρό δηλητήριο στην Ελλάδα, και το δάγκωμά του χρήζει ιατρικής αντιμετώπισης.

Αστρίτης - Vipera berus

Απαντά σε ορεινές περιοχές με υψόμετρο συνήθως μεγαλύτερο των 1600ων μέτρων. Πέφτει σε χειμερία νάρκη από τον Σεπτέμβριο ή ακόμα και τον Νοέμβριο μέχρι την αρχή της άνοιξης.

Η ονομασία "Αστρίτης" χρησιμοποιείται συχνά για διαφορετικά είδη ανά περιοχή, λανθασμένα και συνήθως επιβαρύνει ακίνδυνα είδη φιδιών με την φήμη του δηλητηριώδους. Το δηλητήριό του είναι σχετικά ισχυρό, όχι τόσο όσο της κοινής Οχιάς, όμως και πάλι σε περίπτωση δαγκώματος συνιστάται νοσηλεία.

Οθωμανική οχιά - Montivipera xanthina

Εξαπλώνεται κυρίως νότια των νομών Έβρου και Ροδόπης, διάσημη κυρίως στο νησί της Σαμοθράκης, ενώ απαντάται και στη Λέσβο, τη Χίο, τις Οινούσσες, τη Σάμο, την Πάτμο και την Κω.

Οχιά της Μήλου - Macrovipera schweizeri

Βρίσκεται συχνά σε ρεματιές και βραχώδεις περιοχές με θάμνους, όπου στήνει ενέδρα σε μεταναστευτικά πουλιά. Επίσης τρέφεται με τρωκτικά, άλλα φίδια και σαύρες. Είναι το μοναδικό ωοτόκο είδος οχιάς στην χώρα μας.

Η Οχιά της Μήλου απειλείται κυρίως από την υποβάθμιση των βιοτόπων της, από την παράνομη συλλογή αλλά και από τους αυτοκινητόδρομους. Ο συνολικός πληθυσμός του είδους υπολογίζεται λιγότερος από 10.000 άτομα. Προστατεύεται αυστηρώς.