«Θυμάμαι ακόμη το 1982, όταν ήρθε η μεγάλη επανάσταση στο οικογενειακό δίκαιο και η Νέα Δημοκρατία καταψήφισε διατάξεις οι οποίες τώρα μας φαίνονται απολύτως προφανείς: η αποποινικοποίηση της μοιχείας, η ποινικοποίηση της οικογενειακής βίας, η δυνατότητα στη γυναίκα να κρατήσει το επώνυμό της», είπε μιλώντας στην ΕΡΤ πριν από λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η ιστορία κάποιες φορές επαναλαμβάνεται σαν φάρσα και σίγουρα μια από αυτές φορές είναι τώρα. Χθες η Διαρκής Ιερά Σύνοδος πήρε (αναμενόμενα) ξεκάθαρη θέση κατά του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και κατά πάσα πιθανότητα σήμερα, στο κρίσιμο Υπουργικό Συμβούλιο ο κ. Μητσοτάκης θα ανακοινώσει πως η κυβέρνηση θα φέρει στη βουλή το σχετικό νομοσχέδιο και, μάλιστα, νωρίτερα απ' ότι υπολόγιζαν κάποιοι, δηλαδή στα τέλη Φεβρουαρίου.
Η κυβέρνηση της «Αλλαγής» και ο πολιτικός γάμος
Σήμερα, ωστόσο, συμπληρώνονται 42 χρόνια από την ημέρα που η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θέλησε να κάνει πράξη το σύνθημα με το οποίο είχε κερδίσει τις εκλογές του 1981, με τον Ανδρέα Παπανδρέου να θέλει να φέρει την «Αλλαγή» και στο οικογενειακό δίκαιο. Η 24η Ιανουαρίου 1982 είναι η ημέρα που ο τότε πρωθυπουργός είχε ανακοινώσει πως η κυβέρνηση θα φέρει προς ψήφιση στη βουλή νομοσχέδιο που θα καθιερώνει τον πολιτικό γάμο ως ισόκυρου του θρησκευτικού. Όταν λέμε πολιτικό γάμο, βέβαια, εννοούμε τον πολιτικό γάμο για τα ετερόφυλα ζευγάρια. Οτιδήποτε άλλο εκείνη την εποχή ήταν... επιστημονική φαντασία.
Μέχρι εκείνη την ημέρα νόμιμος θεωρούταν μόνο ο θρησκευτικός γάμος, με βάση τη βυζαντινή νομοθεσία του Λέοντος ΣΤ’ του Σοφού από το 893 μ.Χ! Ο Ανδρέας Παπανδρέου θέλησε αυτό να το αλλάξει και συγκρούστηκε τόσο με την Εκκλησία όσο και με τη Νέα Δημοκρατία!
Η αντίδραση από την Εκκλησία ήταν μεγάλη, αλλά κάμφθηκε από τη διάθεση συνδιαλλαγής που επέδειξε ο τότε αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ ο οποίος υποχώρησε όταν ο Παπανδρέου τον διαβεβαίωσε πως ο πολιτικός γάμος θα είναι ισόκυρος του θρησκευτικού και όχι υποχρεωτικός.
Για να είμαστε ιστορικά ακριβείς θα πρέπει να πούμε το εξής: Ο Ανδρέας Παπανδρέου πιθανότατα χρησιμοποίησε ένα τέχνασμα για να πετύχει αυτή τη στάση από τον Σεραφείμ. Στις πρώτες του ανακοινώσεις είχε αφήσει να εννοηθεί πως ο πολιτικός γάμος θα είναι υποχρεωτικός και άρα θα γινόταν προαιρετικός ο θρησκευτικός χωρίς, όμως, ποτέ να το πει αυτό. Έτσι, όταν άρχισαν οι «διαπραγματεύσεις» με την Εκκλησία ο Παπανδρέου αφού άκουσε τις αντιρρήσεις του Σεραφείμ... απέσυρε αυτό που ουδέποτε είχε πει (αλλά είχε αφήσει να εννοηθεί) και τόνισε πως ο πολιτικός γάμος θα είναι ισόκυρος του θρησκευτικού και έδωσε έτσι το δικαίωμα και στον Σεραφείμ να κάνει ένα βήμα πίσω.
Σε μεγάλος μέρος της Ιεράς Συνόδου, ωστόσο, τα πράγματα ήταν διαφορετικά! Πολλοί ιεράρχες βρέθηκαν στα κάγκελα με πρώτο και καλύτερο τον τότε μητροπολίτη Δημητριάδος Χριστόδουλο! «Ο πολιτικός γάμος είναι άθεσμος μείξις, είναι καταπάτησις της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, είναι αίρεσις. Ο τοιούτος γάμος είναι, άνευ περιστροφών, μείξις ανίερος και κατάκριτος, ελευθέρα συμβίωσις άθεσμος και αμαρτωλός», έλεγε ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος.
Το νομοσχέδιο για τον πολιτικό γάμο έγινε Νόμος (1250/82) του κράτους στις 17 Φεβρουαρίου 1982 όταν και ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων. Το μόνο που μένει να δούμε τώρα είναι αν η ιστορία επαναληφθεί ξανά σαν φάρσα και περάσει το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών στις... 17 Φεβρουαρίου 2024!
Τότε, οι αντιδράσεις της Εκκλησίας κάμφθηκαν με την πάροδο του χρόνου και κυρίως όταν οι Ιεράρχες είδαν πως οι πολιτικοί γάμοι, ειδικά τα πρώτα χρόνια, ήταν ελάχιστοι (1 στους 10). Τα πάντα άλλαξαν, ωστόσο, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης όταν λεφτά... δεν υπήρχαν και οι Έλληνες προτιμούσαν τον φθηνό πολιτικό από τον ακριβό θρησκευτικό γάμο. Το 2012 ήταν η πρώτη χρονιά που έγιναν περισσότεροι πολιτικοί από θρησκευτικοί γάμοι στη χώρα.
Οι μετέπειτα αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο
Οι αλλαγές που είχε κάνει εκείνη η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στο οικογενειακό δίκαιο δε σταμάτησαν στον πολιτικό γάμο. Ακολούθησε ο νόμος 1272/82 που περιελάμβανε διατάξεις για την αποποινικοποίηση της μοιχείας, την ποινικοποίηση της ενδοοικογενειακής βίας κ.λπ. Ο κύκλος των κυβερνητικών παρεμβάσεων ολοκληρώθηκε με τον νόμο 1329/83, με τον οποίο καθιερώθηκε νομικά η ισότητα των δύο φύλων και, μεταξύ άλλων, περιελάμβανε την κατάργηση του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας. Όλες αυτές οι νομοθετικές παρεμβάσεις είχαν καταψηφιστεί από την αξιωματική αντιπολίτευση. Τη Νέα Δημοκρατία!
Για την ιστορία και μόνο να αναφερθεί πως επόμενη νομοθετική παρέμβαση για τέτοιου είδους ζητήματα έγινε το 2008 όταν ψηφίστηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, το οποίο, όπως είχε δηλώσει ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης, δεν αφορούσε ομόφυλα ζευγάρια. Τότε, μάλιστα, το ΠΑΣΟΚ είχε καταθέσει τη δική του πρόταση για το σύμφωνο συμβίωσης, που αφορούσε και ομόφυλα ζευγάρια, αλλά δεν προχώρησε στη Βουλή.
Τέλος, τον Δεκέμβριο του 2015 η τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έφερε προς ψήφιση την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια. Υπουργός Δικαιοσύνης εκείνη την εποχή ήταν ο Νίκος Παρασκευόπουλος ο οποίος είχε ξεκαθαρίσει πως η νομοθεσία δεν καλύπτει τα δικαιώματα υιοθεσίας και ότι το θέμα αυτό θα πρέπει να μελετηθεί... μελλοντικά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.