Ένα πρωινό που βρισκόμουν στο κατάστημα Κράτησης Ι Κορυδαλλού, στη Μονάδα Απεξάρτησης 18ΑΝΩ, άκουσα για την ιστορία του Δημήτρη, ενός πρώην κρατούμενου, ο οποίος είχε περάσει από τη φυλακή, και, είχε χαράξει ένα δρόμο γεμάτο ματαίωση και επιμονή. Λίγες ημέρες αργότερα, χτύπησα το κουδούνι στο κτίριο της Κοινωνικής Επανένταξης του προγράμματος, κάπου στην Κυψέλη.
Είχαμε δώσει «ραντεβού» μέσω zoom με το Δημήτρη, προκειμένου να μου αφηγηθεί τη ζωή του. Οι κάμερες άνοιξαν και εκείνος, άρχισε να μου μιλά με γλαφυρότητα για την πορεία του από τη χρήση στην απεξάρτηση, για τις στιγμές στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού και για την ένταξή του στο Θεραπευτικό Πρόγραμμα. Στο πλάι μου στέκει η θεραπεύτρια Ιωάννα Μαντούκα, η οποία συμμετέχει στην κουβέντα και βοηθά τον Δημήτρη να απλώσει τη σκέψη του.
Κάνοντας αναδρομή στα παιδικά του χρόνια, αναφέρει πως ξεκίνησε τη χρήση αλκοόλ σε μικρή ηλικία, απ' όταν ήταν 11 χρονών. Ο πατέρας του είχε εξάρτηση από το αλκοόλ, με αποτέλεσμα και ο ίδιος να γίνει μάρτυρας περιστατικών βίας μέσα στο σπίτι.
«Δεν ήταν αυτός ο λόγος που ξεκίνησα να πίνω, απλά μου άρεσε το ξενύχτι και ήθελα να βγαίνω συχνά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσω και τον αθλητισμό -διότι μέχρι τότε έκανα Tae Kwon Do. Τότε, προτεραιότητα είχε καλοπέραση και όχι το μέλλον μου. Όταν πήγαινα στην πρώτη Γυμνασίου, παράτησα το σχολείο και ξεκίνησα να δουλεύω» μου εξηγεί.
«Έπαιρνα αγωγή μαζί με ναρκωτικά οπότε έκανα συνεχώς υποτροπές»
«Ποτέ δεν ήμουν σταθερός σε κάποιο επάγγελμα. Γύρω στα 14 δοκίμασα για πρώτη φορά χασίς, όμως δεν μου ταίριαζε σαν ουσία. Αυτό άλλαξε όταν μπήκα στρατό στα 18 μου έτη, όπου έκανα συστηματικά χρήση χασίς μαζί με χάπια. Όταν πέρασε ο καιρός και απολύθηκα, μπήκα πιο βαθιά στα ναρκωτικά, αφού ξεκίνησα την κοκαΐνη.
Τότε δούλευα σε ένα εργοστάσιο με ελιές, αλλά παραιτήθηκα, με την προοπτική να πάω να ζήσω στη Γερμανία προκειμένου να έχω έναν καλύτερο μισθό. Ωστόσο, αυτό το πλάνο δεν προχώρησε. Η χρήση των ουσιών, εκτός από το ότι προκαλούσαν ασυνέπεια στον προγραμματισμό της δουλειάς, με έβγαζαν από τις ισορροπίες μου. Δήλωνα παραίτηση και έφευγα ή απλά εξαφανιζόμουν χωρίς κάποια προειδοποίηση.
Ήμουν 19 χρονών όταν διαγνώστηκα με διπολική διαταραχή. Μέχρι τότε είχα νοσηλευτεί σε πολλά νοσοκομεία σε Χανιά και Θεσσαλονίκη. Έκανα το λάθος να μην αναφέρω στον ψυχίατρο ότι κάνω χρήση ναρκωτικών, γιατί δεν ήθελα να το μάθει η μητέρα μου.
Τότε, να σημειωθεί πως έκανα χρήση καπνιστής κοκαΐνης, οπότε είχα πάθει οξεία ψύχωση. Έπαιρνα ουσίες μαζί με αγωγή και έκανα συνεχώς υποτροπές.
Με ένοιαζε μόνο να περνάω καλά. Κοιτούσα τον εαυτό μου στον καθρέφτη και το μοναδικό πράγμα που έβλεπα ήταν η αντανάκλασή μου, δεν αναγνώριζα τον ίδιο μου τον εαυτό. Πάντοτε ήμουν ένας άνθρωπος που ξεπερνούσε τα όριά του.
Όντας εξαρτημένος, μου είχαν συμβεί πολλά δύσκολα περιστατικά. Ένα βράδυ που ήμουν έξω σε ένα μπαρ, έπεσα και χτύπησα άσχημα το κεφάλι μου και την επόμενη ημέρα, δεν το θυμόμουν καν.
Μια άλλη φορά, έπεσα με τη μηχανή χωρίς κράνος και χτύπησα τόσο πολύ, σε σημείο που είχα παραμορφωθεί στο πρόσωπο. Είχα βγει εκτός ελέγχου, έπινα πάλι ουσίες χωρίς να παίρνω την αγωγή μου. Κάθε πρωί που ξυπνούσα, έπινα καφέ μαζί με χασίς, μετά έπαιρνα stedon και το βράδυ αλκοόλ. Έπινα τόσο, που προσπαθούσα να προκαλέσω εμετό στον εαυτό μου για να μπορώ να πιω και άλλο. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ, εάν το μυαλό μου δεν σταματούσε να σκέφτεται.
Το μοναδικό διάστημα που δεν έπαιρνα ουσίες, ήταν όταν είχα διαγνωστεί με μανιοκατάθλιψη. Τότε ήμουν 24 ώρες το 24ωρο ξαπλωμένος. Μπορεί να με επισκεπτόταν κάποιος φίλος στο σπίτι και εγώ να μη σηκωνόμουν από το κρεβάτι. Δεν ήθελα ούτε να φάω. Όταν άρχιζα να συνέρχομαι από αυτή την κατάσταση, ξεκινούσα να πίνω πάλι καφέ, συνέχιζα με αλκοόλ και αργότερα έπινα ξανά κοκαΐνη. Έτσι, ήμουν σε έναν συνεχή φαύλο κύκλο, για πολλά χρόνια.
«Βγήκα εκτός ελέγχου»
Όμως, το χειρότερο πράγμα που συνέβη, ήταν το περιστατικό που με έκανε να καταλήξω στη φυλακή. Εκείνο το βράδυ, είχα βγει με μία κοπέλα, με την οποία είχα περιστασιακή σχέση και ήμασταν σε ένα μπαρ όπου πίναμε σφηνάκια και ποτά.
Κατά την επιστροφή μας, σκότωσα την κοπέλα εν βρασμώ ψυχής χωρίς να μπορώ να θυμηθώ τι ακριβώς συνέβη ή αν προηγήθηκε κάποιος διαπληκτισμός, διότι ήμουν υπό την επήρεια ναρκωτικών και είχα κενά μνήμης. Λειτουργούσα σα τις χύτρες ταχύτητας, ό,τι μου συνέβαινε το κρατούσα μέσα μου. Ήταν θέμα χρόνου να εκραγώ και δυστυχώς την πλήρωσε ένας αθώος άνθρωπος. Εκείνο το διάστημα, ήμουν ξανά σε υποτροπή.
Με έπιασαν και μπήκα στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού. Ήμουν 30 ετών τότε. Καταδικάστηκα με 16 χρόνια κάθειρξη, αλλά έμεινα μέσα περίπου πεντέμιση χρόνια. Στην αρχή, ακολουθούσα μια ελαφριά αγωγή. Αργότερα, επειδή ο ψυχιατρος που με παρακολουθούσε ανησυχούσε και ήθελε να είναι σίγουρος ότι δε θα βλάψω τον εαυτό μου ή άλλους ανθρώπους, μου συνταγογράφησε ισχυρή φαρμακευτική αγωγή.
Η αυξημένη δοσολογία με επηρέασε και με μετέτρεπε σε «κομοδίνο» - είναι ορολογία που χρησιμοποιείται από τους κρατούμενους για όσους παίρνουν πολλά φάρμακα.
Το πρώτο διάστημα στη φυλακή, έτρεχα αμέσως σε καρτοτηλέφωνο για να καλέσω τους δικούς μου ανθρώπους. Συνομιλούσα με την κοπέλα μου -γιατί είχα σχέση τότε- και με τη μητέρα μου, με την οποία είμαι πολύ δεμένος. Αυτή η επικοινωνία ήταν δύσκολη διότι εκείνο τον καιρό υπήρχε ένα καρτοτηλέφωνο για πολλά άτομα και συχνά υπήρχαν διαπληκτισμοί μεταξύ μας για τη διάρκεια των τηλεφωνικών επικοινωνιών.
Τολμώ να πω ότι η φυλακή με άλλαξε. Ήταν, ίσως, η μοναδική χρονική περίοδος που ήμουν νηφάλιος, ως ενήλικος. Τότε με έσωσε το γεγονός ότι δούλευα μέσα στη φυλακή. Αρχικά, ήμουν στα μαγειρεία, όπου περνούσα πολύ χρόνο μέσα στην ημέρα.
Αυτό με βοηθούσε να μη σκέφτομαι, ήταν μια απόδραση για μένα. Το προτιμούσα από το να ήμουν όλη μέρα ξαπλωμένος στο θάλαμο, αποχαυνωμένος μπροστά από την τηλεόραση. Σιγά- σιγά, μειώθηκαν τα φάρμακα στο ελάχιστο. Αργότερα πήγα στον 3ο όροφο -εκεί βρίσκονται όσοι δουλεύουν σε καίρια σημεία, όπως τα μαγειρεία- και μετά έγινα και αρχιμάγειρας.
«Φοβόμουν να εκφράσω συναίσθημα στη φυλακή»
Σκεφτόμουν ότι όταν αποφυλακιστώ ήθελα να κάνω πράγματα για μένα, να εξελιχθώ, το χρωστούσα στον εαυτό μου. Τον Οκτώβριο του 2010 απευθύνθηκα στο πρόγραμμα Φυλακών του 18ΑΝΩ. Κάθε Παρασκευή, κάναμε ομαδικές θεραπευτικές συνεδρίες.
Εγώ ήμουν σαν ένα σφουγγάρι, ρουφούσα όλες τις πληροφορίες που μου προσφέρονταν. Στην αρχή, δυσκολευόμουν να μιλήσω στις θεραπευτικές ομάδες, πήγαινα απλά ως παρατηρητής. Αυτό συνέβαινε γιατί δεν είχα αναπτύξει ακόμη εμπιστοσύνη προς τα μέλη της ομάδας. Δεν μπορούσα να εκφραστώ καθώς βρισκόμουν εντός της φυλακής όπου γνωριζόμασταν όλοι μεταξύ μας - και φοβόμουν μην μαθευτούν οι αδυναμίες μου.
Στη φυλακή είναι δύσκολο να εκφράσεις συναίσθημα, γιατί το συναίσθημα ισούται με αδυναμία, που μπορεί κάποιος να εκμεταλλευτεί. Παράλληλα, έκανα και ατομικές συνεδρίες με τη θεραπεύτριά μου, οι οποίες με βοήθησαν να μιλάω ανοιχτά. Στο πρόγραμμα έμαθα τί σημαίνει να εκφράζεις το συναίσθημά σου και έμαθα να μιλάω όντας νηφάλιος. Νωρίτερα, για να κάνω οτιδήποτε -από το να μιλήσω μέχρι να φλερτάρω- έπρεπε να είμαι πιωμένος.
Αποφυλακίστηκα το 2014. Θυμάμαι ήρθε και με πήρε η μητέρα μου από τη φυλακή. Τότε έμενε μόνιμα στα Χανιά και επέμενε να πάω εκεί, γιατί μου είχε εξασφαλίσει χρηματοδότηση για να ανοίξω ένα δικό μου μαγαζί και να ξεκινήσω να δουλεύω. Δεν ήθελε να είμαι μακριά της, ίσως δεν με εμπιστευόταν. Τελικά οι θεραπευτές του 18ΑΝΩ της μίλησαν και την έπεισαν να παραμείνω στην Αθήνα, για να συνεχίσω τη θεραπευτική μου διαδρομή.
Στην αρχή δίσταζα να πάω από τη φυλακή σε μία κλειστή δομή, όμως, τόλμησα να εμπιστευτώ τη θεραπευτική ομάδα του 18ΑΝΩ και να αφεθώ στη βοήθεια που μου παρείχαν. Ολοκλήρωσα επιτυχώς όλες τις θεραπευτικές φάσεις του προγράμματος που διαρκεί δύο χρόνια και συνέχισα τις ατομικές μου συνεδρίες και μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας διότι η ένταξη στο κοινωνικό σύνολο δεν είναι εύκολη υπόθεση για ένα απεξαρτημένο άτομο.
Στη δομή εσωτερικής διαμονής η οποία διαρκεί για επτά μήνες, υπήρχαν κάποιες θεραπευτικές διαδικασίες που με δυσκόλευαν. Μπορεί να ένιωσα πίεση, αλλά παρ'όλα αυτά, παρέμεινα μέχρι το τέλος. Έπρεπε να κάνω focus μέσα μου για να βγουν όλα στην επιφάνεια, έπρεπε να δουλέψω με τον εαυτό μου. Το αδίκημα που διέπραξα με πλήγωσε πολύ και έβλεπα ότι έπρεπε να αλλάξω τον τρόπο που διαχειριζόμουν τη ζωή μου.
Στην Κοινωνική Επανένταξη τα πράγματα κύλησαν ομαλά. Πρέπει να σου πω ότι όσοι βγαίνουν από την κλειστή δομή και δεν έχουν που να μείνουν -είτε γιατί τα σπίτια τους είναι εκτός Αθηνών, είτε γιατί το οικογενειακό τους περιβάλλον δεν είναι κατάλληλο- διαμένουν σε ξενώνα του προγράμματος μέχρι να ολοκληρώσουν την κοινωνική επανένταξη η οποία διαρκεί ένα έτος.
«Θέλω να φύγω από το μέρος που είμαι στιγματισμένος»
Πλέον, για πρώτη φορά ένιωθα πως έχω πάρει τη ζωή στα χέρια μου. Το 18ΑΝΩ δίνει δυνατότητα στους θεραπευόμενους να τελειώσουν το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας. Έτσι πήγα στην τρίτη Λυκείου, έδωσα εξετάσεις και πήρα το απολυτήριο.
Επίσης, το πρόγραμμα διαμεσολάβησε για να λάβω υποτροφία από ΙΕΚ και να τελειώσω Οικονομία & Διοίκηση. Στη συνέχεια, αποφάσισα να κάνω μαθήματα online και πήρα πιστοποίηση του wordpress για να φτιάχνω ιστοσελίδες, ενώ έχω μάθει και κάποιες γλώσσες προγραμματισμού. Τώρα έχω κάνει εγγραφή σε κολέγιο για να αυξήσω τις γνώσεις μου στον τομέα του προγραμματισμού.
Όταν αποφάσισα να επιστρέψω στην επαρχιακή πόλη απ' όπου κατάγομαι, άρχισαν και τα πρώτα προβλήματα. Αυτό συνέβη καθώς, μπαίνοντας στη φυλακή, άφησα πίσω ένα κακό όνομα. Κάποιοι με χαιρετούσαν, ωστόσο άλλοι απέφευγαν να κυκλοφορούν μαζί μου έξω, γιατί δεν θέλουν να τους δουν με μένα οι υπόλοιποι.
Έχω φτάσει σε σημείο που απομονώθηκα απ' όλους διότι πολλές φορές ένιωθα το στίγμα του πρώην αποφυλακιζόμενου και του πρώην χρήστη. Πολλές φορές νιώθω μοναξιά. Το τελευταίο διάστημα έκανα υποτροπή, όμως απευθύνθηκα αμέσως στους θεραπευτές μου για να ζητήσω βοήθεια. Ακόμα και οι υποτροπές, είναι κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας, οπότε δεν νιώθω ότι θα με κρίνουν ή ότι θα με αποπάρουν.
Αν με ρωτάς, ιδανικά θα ήθελα να φύγω από το χωριό, μακριά από τον στιγματισμό που νιώθω ανάμεσα σε αυτή τη μικρή κοινωνία που με ξέρουν όλοι. Θα ήθελα να πάω στη Θεσσαλονίκη ώστε να πάρω κάποια εφόδια, να εξελιχθώ και να χαθώ μέσα στο πλήθος που δε θα με ξέρει κανείς».
Τον αποχαιρετώ, ενώ εκείνος θέλει να μιλήσει και άλλο. Ήταν σαν να ένιωσε ανακούφιση που κατάφερε να ξετυλίξει τις σκέψεις του, να μιλήσει για τη ζωή του, να παραδεχτεί τα λάθη του και να δείξει ότι προσπαθεί να απεμπλακεί από όσα τον βαραίνουν. Μια διαδρομή με σκαμπανεβάσματα, κακοτράχαλη και δύσβατη.
Ωστόσο, θέλει να σβήσει όσα προηγήθηκαν και να κινήσει σε μέρη άγνωστα, να γράψει ξανά το βιβλίο της ζωής του, ξεκινώντας με λευκές σελίδες αυτή τη φορά.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
