Όταν ο αρχαιοκάπηλος Λόρδος Έλγιν «ασέλγησε» πάνω στα Γλυπτά του Παρθενώνα, η Ελλάδα βρισκόταν υπό Οθωμανική κυριαρχία. Θεωρητικά, λοιπόν, αν ήθελε να αφαιρέσει κάποια μάρμαρα από την Ακρόπολη θα έπρεπε να πάρει την άδεια των Τούρκων. Υποτίθεται πως το έκανε. Αυτό, άλλωστε είναι και η απάντηση που δίνει πάντα το Βρετανικό Μουσείο όταν στην πραγματικότητα το κατηγορούν για «αποδοχή προϊόντων εγκλήματος».
Η αναφορά, στη Διακυβερνητική Επιτροπή της Unesco, της αντιπροσώπου αντιπρόσωπος της Τουρκίας, Ζεϊνέπ Μποζ που επιβεβαίωσε πως το περιβόητο «φιρμάνι» του Λόρδου Έλγιν, με το οποίο του είχαν πιστωθεί τα κλεμμένα Γλυπτά δεν είναι παρά προϊόν «μυθοπλασίας», άνοιξε ξανά μια κουβέντα η οποία στην πραγματικότητα έχει κλείσει οριστικά από το 2019 όταν Τούρκοι επιστήμονες απέδειξαν πως το περιβόητο φιρμάνι του Σουλτάνου στον Έλγιν ήταν μια.. άδεια για να επισκεφτούν οι συνεργάτες του Έλγιν την Οθωμανική Αυτοκρατορία!
Ο βιασμός του Παρθενώνα
Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά ο αρχαιοκάπηλος Έλγιν είχε βάλει στο «μάτι» τα Γλυπτά του Παρθενώνα πριν από το 1799. Εκείνη τη χρονιά, όμως, έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο του στέλνοντας στην Αθήνα τον γραμματέα της Βρετανικής πρεσβείας Hamilton μαζί με έξι καλλιτέχνες από την Ιταλία, τον ζωγράφο Λουζιέρι και τους αρχιτέκτονες Ιτάρ και Βαλέστρα, προκειμένου να καταγράψουν τα μνημεία της Ακρόπολης, να φτιάξουν τοπογραφικά σχέδια και εκμαγεία, ώστε να γίνει εφικτή η αφαίρεσή τους, όταν θα έπαιρναν σχετική άδεια από τους Τούρκους. Ο ομάδα του Ελγιν εργάστηκε στην Ακρόπολη για 9 μήνες.
Μετά από πολλές προσπάθειες, το 1801 ο Έλγιν κατόρθωσε να αποσπάσει επιστολή από τον καϊμακάμη Σεγούτ Αβδουλάχ, που εκείνη την περίοδο αντικαθιστούσε τον Μεγάλο Βεζύρη στην Κωνσταντινούπολη. Το κείμενο του εγγράφου ήταν μάλλον ύπουλα γραμμένο καθώς δίνει την εντολή «να μην αναμειχθεί κανένας με τα ικριώματα ή τα εργαλεία τους (σσ: εννοεί των συνεργατών του Έλγιν) ούτε να τους εμποδίσει να πάρουν μερικά κομμάτια πέτρας με επιγραφές και γλυπτά (qualque pezzi di pietra)». Αυτό το «μερικά κομμάτια πέτρας με επιγραφές και γλυπτά» σήμαινε... τα πάντα! Και αυτό ακριβώς εκμεταλλεύτηκε ο Έλγιν.
Από το 1801 έως το 1804 τα συνεργεία του Έλγιν δρούσαν στην Ακρόπολη, προκαλώντας σημαντικές ζημίες στα γλυπτά και το ίδιο το μνημείο, αποσπώντας και διαμελίζοντας ένα σημαντικό μέρος (περίπου το ήμισυ) από το σωζόμενο γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα, μαζί με ορισμένα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως ένα κιονόκρανο κι ένα σπόνδυλο από κίονα. Οι αφαιρούμενες αρχαιότητες συσκευάζονταν σε κιβώτια και μεταφέρονταν δια θαλάσσης στην Αγγλία. Το 1802 φορτώθηκαν τα πρώτα 12 κιβώτια στο ιδιόκτητο ιστιοφόρο του Έλγιν «Μέντωρ». Το πλοίο, όμως, βυθίστηκε στον Αβλέμονα των Κυθήρων και χρειάστηκαν δύο χρόνια για την ανέλκυσή τους.
Το ανύπαρκτο φιρμάνι
Και φτάνουμε στον Μάρτιο του 2019 οπότε και η αλήθεια ήρθε από τη γειτονική Τουρκία. Εκεί η καθηγήτρια Ζεϊνέπ Αϊγκάν του Πανεπιστημίου Μιμάρ Σινάν και ο Ορχάν Σακίν, ειδικός στα οθωμανικά αρχεία, ανακοίνωσαν πως μετά από έρευνα διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει το περίφημο φιρμάνι, παρά μόνο μια επιστολή που τοποθετείται από τις 27 Ιουνίου έως τις 7 Ιουλίου 1801, με την οποία δίνεται άδεια για να επισκεφτούν οι συνεργάτες του Έλγιν την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
«Όλα τα φιρμάνια ήταν γραμμένα σε ένα ειδικό βιβλίο. Το περιεχόμενό τους ήταν επίσης γραμμένο σ' αυτό. Πρώτα απ' όλα, αυτό δεν ήταν φιρμάνι. Το φιρμάνι θα μπορούσε να υπογραφεί μόνο από τον Σουλτάνο, όχι από τον πασά. Υπήρχε μόνο άδεια για επίσκεψη» εξήγησε ο Ορχάν Σακίν. Ακόμα και αυτό το δίχως την παραμικρή αξία χαρτί που είχε στα χέρια του, ωστόσο, ο Έλγιν ήταν αρκετό και σε συνδυασμό με την επιρροή που είχε του επέτρεψε να κάνει ότι θέλει.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
