Συνήθως τα αντικρίζεις σε κάποια επαρχία, να βρίσκονται στη μέση ενός απομονωμένου χωραφιού, δεμένα με χοντρά σχινιά, κατακαλόκαιρο κάτω από τον ήλιο, χωρίς περιθώριο μετακίνησης. Μπορεί να τα συναντήσεις όταν τα χρησιμοποιούν σαν κάποιου είδους τουριστική ατραξιόν, στα νησιά, για να τα ιππεύουν και να πηγαίνουν βόλτα τους τουρίστες.
Η ζωή τους περιορίζεται στην απόλυτη εκμετάλλευση με μοναδικό σκοπό το χρήμα ή απλά το κουβάλημα. Τα γαϊδουράκια είναι τα πλάσματα που βασανίζονται κάθε μέρα, σε κοινή θέα, όμως κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται.
Από την άλλη, υπάρχουν και εκείνοι που δίνουν σε αυτά τα πλάσματα μια άλλη διάσταση. Κάπου στο Κορωπί, υπάρχει ένα κτήμα, μια μεγάλη έκταση, μέσα στην οποία τα γαϊδουράκια ζουν, κινούνται ελεύθερα, συμβιώνουν με ανθρώπους που τα φροντίζουν καθημερινά και τα πηγαίνουν βόλτες στη φύση.
«Πολύς κόσμος θεωρεί ότι ο γάιδαρος είναι ένα νωχελικό, αργοκίνητο, ράθυμο ζώο, ίσως και λίγο αφελές, αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ μακριά από αυτό. Πρόκειται για ένα πανέξυπνο ζώο, πολύ συναισθηματικό που μπορεί να γίνει πολύ καλός φίλος».
«Είχαμε την ιδέα να δημιουργήσουμε το κέντρο, ώστε να γνωρίσουμε το γαϊδουράκι στους σημερινούς ανθρώπους», λένε στο Reader o Δημήτρης Στουπάκης και η Τατιάνα Παπαμόσχου, εμπνευστές, ιδρυτές και διαχειριστές της «Γαϊδουροχώρας». Πρόκειται για ένα πρότυπο κέντρο εκτροφής αλλά και έναν εναλλακτικό χώρο ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης, αφιερωμένο στα γαϊδούρια.
Οι ίδιοι, έχουν στήσει ένα δίκτυο εθελοντών και βοηθούν γαϊδούρια σε όλη την Ελλάδα -είτε χρειάζονται φιλοξενία, είτε ιατρική φροντίδα, είτε λόγω περιπτώσεων κακοποίησης- οπότε χρειάζεται παρέμβαση που να κατοχυρώνει τα δικαιώματά τους.
Από ζώα εργασίας σε ζώα συντροφιάς
«Παλιότερα, τα γαϊδούρια τα χρησιμοποιούσαν ως ζώα εργασίας. Η επαφή μαζί τους γινόταν καθαρά μέσα από αυτή τη σχέση. Αυτό ήταν σήμα κατετεθέν της ελληνικής υπαίθρου, καθώς κάθε σπίτι είχε ένα γαϊδουράκι για να βοηθά τους ανθρώπους στην καθημερινότητά τους. Παρόλα αυτά σαν ζώα εργασίας η ηθική τους εκφραστικότητα περιοριζόταν σε αυτό το κομμάτι».
«Σήμερα στα νησιά και στα μέρη που τα χρησιμοποιούν με αυτό τον τρόπο, δεν είναι κοινωνικοποιημένα, αλλά τα κρατούν απομονωμένα σε αυτό που έχουν μάθει να κάνουν. Είναι το σύνολο της ζωής τους που μας νοιάζει. Το να εργαστεί ένα ζώο για κάποιες ώρες με σεβασμό, δεν είναι απαραίτητα κακό, κακός είναι ο τρόπος που συμβαίνει» εξηγεί η Τατιάνα.
«Είναι θέμα παιδείας. Όταν βλέπουμε ένα γαϊδουράκι δεμένο στον ήλιο, συνιστά κακοποίηση. Όμως επειδή είναι ζώα της ερήμου και ζουν σε πολλή ζέστη, αντέχουν τις υψηλές θερμοκρασίες. Μάλιστα επιλέγουν να κάτσουν κάτω από τον ήλιο ή να κυλιστούν στην καυτή άμμο και τους κάνει καλό. Το να το δένουμε ωστόσο κάτω από τον ήλιο χωρίς να δίνουμε επιλογή να πάει στη σκιά, είναι κακοποιητική συμπεριφορά. Θα πρέπει να είναι ελεύθερο και να έχει νερό».
«Επίσης, η κτηνιατρική λέει ότι ένα γαϊδούρι δε θα πρέπει να φορτώνεται με περισσότερο από 20% του σωματικού του βάρους - άρα γύρω στα 40-50 κιλά μάξιμουμ – δεδομένου ότι το βάρος τους είναι γύρω στα 200 κιλά. Άρα οποιοσδήποτε επιβαίνοντας ξεπερνά τα κιλά αυτά, συνιστά κακοποίηση. Πρέπει να σεβόμαστε όποιο πλάσμα ζει κοντά μας. Δεν είμαστε κατά της εργασίας, είμαστε κατά της εκμετάλλευσης», τονίζει ο Δημήτρης.
«Βέβαια, καθώς η εργασία αρχίζει να εκλείπει και επειδή τα γαϊδουράκια είναι από τη φύση τους πολύ κοινωνικά, παιχνιδιάρικα, τρυφερά, προστατευτικά, θα μπορούσαμε να το έχουμε κοντά μας σαν ζώα συντροφιάς, γιατί μπορούμε να ζούμε μαζί τους. Αυτό αντιλαμβάνονται όσοι επισκέπτονται το κτήμα, αφού η επαφή με τα γαϊδουράκια είναι πολύ συγκινητική. Είναι ένα ζώο από το οποίο έχουμε να μάθουμε πολλά, από τη φύση και τη συμπεριφορά του», προσθέτει η Τατιάνα.
Η θεραπευτική ιδιότητα σε άτομα με αναπηρίες
Όπως λέει ο Δημήτρης, «όταν ο γάιδαρος τρομάξει από κάτι, θα τρέξει ένα-δύο μέτρα, θα σταματήσει για να επανεξετάσει εάν υπάρχει λόγος που σκιάχτηκε, ενώ το άλογο σε αντίστοιχη περίπτωση θα έτρεχε για χιλιόμετρα. Ο γάιδαρος κάνει διαχείριση αποθεμάτων ενέργειας. Ακόμα και όταν διαπληκτίζονται με άλλα γαϊδουράκια για το φαγητό για παράδειγμα, το κάνουν με τη γλώσσα του σώματος. Δεν χαλάνε ενέργεια χωρίς λόγο, προτιμούν να επικοινωνούν με σεβασμό. Αυτό είναι σχολείο για τους ανθρώπους».
Πρόκειται για ένα ζώο πολύ έξυπνο που σκέφτεται πριν δράσει και ζυγίζει τα πράγματα πριν πάρει απόφαση. Η αντίληψη και η συναισθηματική του νοημοσύνη είναι ιδιαίτερα αυξημένη, αφού έχει ευαισθησία απέναντι σε παιδιά και άτομα με αναπηρίες. Η επαφή με το γαϊδούρι έχει αποδειχτεί ευεργετική.
Μάλιστα, στην Ευρώπη, υπάρχουν θεραπευτικά κέντρα και οργανισμοί όπως το Donkey Sanctuary, τα οποία κάνουν ονοθεραπεία, ή αλλιώς «υποστηρικτική θεραπεία με γαϊδουράκια» που γίνεται είτε στην από εδάφους ενδυνάμωση μέσω της επαφής με ένα γαϊδουράκι, είτε στην εργοθεραπεία/φυσιοθεραπεία/ανάπτυξη δεξιοτήτων/ψυχολογική ενδυνάμωση. Αυτό θέλουν να κάνουν και εκείνοι. Να δοκιμάσουν την θεραπεία για άτομα με αναπηρίες στο ελληνικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με την Τατιάνα, πρόκειται για έναν καινούργιο ρόλο για τα γαϊδουράκια στη σύχρονη κοινωνία, καθώς μπορούν να λειτουργήσουν σα θεραπευτές. Μάλιστα, έχουν ξεκινήσει πιλοτικό πρόγραμμα με ζώα που εκπαιδεύονται για θεραπεία, με σκοπό να φτιαχτεί μια ομάδα μαζί με ανθρώπους θεραπευτές, ώστε να λειτουργήσει επισήμως. Σαν ζώο το γαϊδούρι έχει μεγαλύτερη ψυχραιμία από το άλογο και είναι πιο εύκολα προσεγγίσιμο λόγω μεγέθους, λέει.
Η ζωή στη Γαϊδουροχώρα
Αυτή τη στιγμή, στο κτήμα τους έχουν 23 γαϊδουράκια. Αυτά καταλήγουν εκεί είτε με εισαγγελική εντολή, είτε επειδή βρέθηκαν εγκαταλελειμμένα και τα πήραν έπειτα από συνεννόηση με τις εκάστοτε αρχές, είτε επειδή μπορεί κάποιος ηλικιωμένος ιδιοκτήτης να το έδωσε καθώς δεν μπορούσε πλέον να το φροντίσει.
«Χρειάζονται καθημερινή επίβλεψη και φροντίδα. Αυτό πολλοί το ξεχνάνε και θεωρούν πως αν το έχουν δεμένο όλη μέρα και του δίνουν λίγο φαγητό, θα είναι εντάξει. Σα ζώο της ερήμου επιλέγει να μην δείχνει οποιαδήποτε δυσφορία έχει – είτε σωματική, είτε ψυχική, γιατί θα γίνει ο εύκολος στόχος στον θηρευτή».
«Έτσι πρέπει να τα παρακολουθούμε καθημερινά για να βλέπουμε εάν υπάρχουν μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά τους, γιατί αν δεν το πάρουμε έγκαιρα χαμπάρι, μια ανεπαίσθητη αλλαγή, μπορεί να αποβεί μοιραία. Άρα πρέπει να υπάρχει το κατάλληλο κατάλυμα, παρέα, ελευθερία κίνησης, επάρκεια φαγητού και νερού, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη – εμβόλια, αντιπαρασιτικές κρέμες, οδοντίατρος», σημειώνει ο Δημήτρης.
Ακόμα και όταν θα δώσουν κάποιο γαϊδουράκι για υιοθεσία σε σπίτι, δίνουν μαζί και δεύτερο για να έχουν παρέα. Όπως μου λένε, είναι ζώα που δημιουργούν τρομερούς συναισθηματικούς δεσμούς μεταξύ τους, είναι φίλοι για όλη τους τη ζωή. Ο άνθρωπος που τα υιοθετεί θα πρέπει να ασχοληθεί μαζί τους, δεν αρκεί να τους δίνει ένα φαϊ και να τα παρατά. Θα πρέπει να τα βλέπει ως συντρόφους, όπως τα σκυλιά. Ακόμα και η συνύπαρξη μαζί τους, είναι αγχολυτική.
Και οι δύο, θα πάνε στο στάβλο, θα ασχοληθούν με τη φροντίδα των ζώων – καθαριότητα, τάισμα, θεραπείες σε όσα είναι γέρικα ή έχουν προβλήματα υγείας, φροντίδα. Συνεχώς στο κτήμα πηγαίνει κόσμος -είτε σχολεία για εκπαιδευτικές εκδρομές, είτε επισκέπτες τα Σαββατοκύριακα.
Τα τηλέφωνα μπορεί να χτυπάνε από το πρωί γιατί μπορεί να βρέθηκε ένας γάιδαρος στη μέση του ήλιου, ή κάποιος άλλος σε άσχημη κατάσταση. «Μας είχαν καλέσει για κάτι γαιδουράκια στη Μύκονο που περιφέρονταν στους δρόμους μέσα στην κίνηση και σε συνεργασία με τη φιλοζωϊκή Μυκόνου καταφέραμε να τα περιορίσουμε σε ένα χωράφι. Επειδή ήταν άγρια, εκπαιδεύτηκαν και στο τέλος πήγαμε να τα μεταφέρουμε».
«Αντίστοιχα, βρήκαμε σπίτι σε ένα γαϊδουράκι στην Πιερία που βρέθηκε παρατημένο σε ένα δάσος. Πολλοί τα παρατάνε όταν δεν τους είναι χρήσιμα ή όταν γερνάνε. Υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με το εμπόριό τους ακόμα. Δεν υπάρχει νομοθεσία για τα ιπποειδή και για τα δικαιώματά τους όπως για τα ζώα συντροφιάς, υπάρχουν μόνο επιμέρους εγκύκλιοι. Το 2023 μόνο είχαμε 19 περιστατικά που διαχειριστήκαμε και βρήκαμε λύση εκ των οποίων τα 2 ήρθαν εδώ», λέει η Τατιάνα.
Όμως και οι δύο κάνουν κάτι που τους γεμίζει. «Ενθουσιαζόμαστε όταν βρίσκουμε λύσεις και βοηθάμε τα πλάσματα», μου λένε.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
