Το καταστροφικό πέρασμα της μεγάλης φωτιάς στην Πεντέλη και η δημοσιοποίηση την ίδια ώρα οπτικού υλικού με άντρα, ο οποίος επιχείρησε να βάλει φωτιά σε περιοχή των Σπάτων, επαναφέρουν στη δημόσια συζήτηση την ποινική αντιμετώπιση του εγκλήματος του εμπρησμού. Ενα θέμα που απασχολεί την ελληνική κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες και παρά τις σχετικές τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού. Κεντρικό ζήτημα σε αυτή τη συζήτηση τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε η κατάταξη του αδικήματος του εμπρησμού, κατά περίπτωση, σε πλημμέλημα ή κακούργημα και εν συνεχεία οι ποινές, που επιβάλλονταν στους κατηγορούμενους για την πρόκληση εμπρησμού από αμέλεια ή με δόλο αντίστοιχα.
Την κατάσταση, που επικρατούσε πριν την τελευταία αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου, αποτύπωνε η επιστολή της Ενωσης Αποστράτων Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος στις 10 Ιουνίου 2021 προς τον τότε υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη με τίτλο «Τροποποίηση των διατάξεων του νέου Ποινικού Κώδικα για τον εμπρησμό σε δάση από αμέλεια». Στην επιστολή, που υπέγραφαν οι αντιστράτηγοι ε.α Παναγιώτης Βελής και Ιωάννης Ζαχίλας αναφερόταν, μεταξύ άλλων, πως μετά την πυρκαγιά εκείνων των ημερών, «που ξεκίνησε από τον Σχίνο Κορινθίας και εξαπλώθηκε μέχρι και το Αλεποχώρι Δήμου Μεγαρέων Αττικής και είχε ως αποτέλεσμα την αποτέφρωση περίπου 72.000 στρεμμάτων δάσους και δασικής έκτασης καθώς και αγροτικής / γεωργικής έκτασης και ζημιές σε περίπου 380 κατοικίες και ζωικό κεφάλαιο, αν πράγματι ξεκίνησε από την καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών από άτομο, κατά τον νέο ΠΚ η αντιμετώπιση του υπαίτιου για την εξ αμελείας πρόκληση της πυρκαγιάς προβλέπεται ποινή φυλάκισης από 10 ημέρες έως 5 έτη».
Οι ανώτατοι αξιωματικοί του Πυροσβεστικού Σώματος πρόσθεταν ότι «αν ωστόσο, ο υπαίτιος της πράξης του εμπρησμού δάσους από αμέλεια, με τη θέλησή του αποτρέψει τον κίνδυνο ή με τη γρήγορη αναγγελία του προς τις Αρχές δώσει αφορμή για την αποτροπή του, δηλαδή επιδείξει έμπρακτη μετάνοια, εξαλείφεται το αξιόποινο της ως άνω πράξης (υποχρεωτικός λόγος ατιμωρησίας). Στο ανωτέρω λοιπόν χαρακτηριστικό παράδειγμα της καταστροφικής πυρκαγιάς στα Γεράνεια Ορη, αν ο φερόμενος ως δράστης έχει π.χ. πάρει ο ίδιος αμέσως με την πρόκληση της πυρκαγιάς τηλέφωνο στην Πυροσβεστική Υπηρεσία (199) και έχει αναγγείλει το περιστατικό, έχει τελέσει μεν, κατ ́ αρχήν, άδικη και καταλογιστή πράξη, για την οποία όμως θα παραμείνει τελικά (υποχρεωτικά) ατιμώρητος, αφού εξαλείφεται το αξιόποινο της πράξης του».
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης της έως σήμερα ποινικής αντιμετώπισης του εγκλήματος του εμπρησμού έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η οριστική παύση της ποινικής δίωξης λόγω παραγραφής σε υπόθεση καταδικαστικής απόφασης ιδιοκτήτη οικοπέδου και επιβλέποντος μηχανικού για εμπρησμό από αμέλεια, εμπρησμό δασικής έκτασης από αμέλεια και ανθρωποκτονία από αμέλεια, που παρουσιάζει το reader.gr. Για τις συγκεκριμένες αξιόποινες πράξεις το Τριμελές Εφετείο Αθηνών καταδίκασε τους κατηγορούμενους σε συνολική ποινή φυλάκισης 21 μηνών με αναστολή, οι οποίοι στη συνέχεια προσέφυγαν στον Αρειο Πάγο ζητώντας την αναίρεση της απόφασης.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης του Εφετείου, αποδείχτηκε ότι σε υπό ανέγερση οικοδομή εντός οικοπέδου σε μέρα, κατά την οποία, «η θερμοκρασία ήταν 39-40 βαθμούς Κελσίου και ο αέρας πολύ δυνατός, τουλάχιστον 7 μποφόρ με γενική διεύθυνση βόρεια αλλά στροβιλιζόταν προς όλες τις κατευθύνσεις, οι ως άνω κατηγορούμενοι δεν είχαν φροντίσει να καθαρίσουν το οικόπεδο της οικοδομής αυτής από τα ξερά χόρτα και τα σκουπίδια (ειδικότερα από τα ξερά φύλλα δένδρων που έφερνε ο άνεμος)». Η χρήση ηλεκτρικού τροχού για αποκοπή των σίδερων εξωτερικά της οικοδομής στο πίσω μέρος του οικοπέδου και η δημιουργία σπινθήρων είχε ως αποτέλεσμα την ανάφλεξη των ξερών χόρτων και των ξερών φύλλων στον ακάλυπτο χώρο της οικοδομής. «Δημιουργήθηκε φωτιά, που αμέσως εξαπλώθηκε σε όμορο ακαθάριστο από χόρτα οικόπεδο στο πίσω μέρος της οικοδομής (...). Ετσι προκλήθηκε η πυρκαγιά, που εξαπλώθηκε αμέσως από τον δυνατό άνεμο (...) και κατέστρεψε 200 στρέμματα δημόσιας δασικής έκτασης, που είχε κατά ένα μέρος κηρυχθεί αναδασωτέα και 200 στρέμματα δενδροφυτευμένης οικοπεδικής έκτασης, προκλήθηκαν δε σοβαρές ζημίες από την πυρκαγιά στα κτίρια των ιδιοκτητών, που αναφέρονται στο διατακτικό και απεβίωσε, λόγω απανθράκωσης, ο ...».
Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι «η πυρκαγιά, η καταστροφή της δασικής βλάστησης καθώς και των ιδιοκτησιών, που αναφέρονται στο διατακτικό, όπως και ο επελθών θάνατος του … οφείλεται στην αμέλεια όλων των κατηγορουμένων, που με τις προαναφερθείσες ιδιότητές τους δεν φρόντισαν, όπως όφειλαν και μπορούσαν (όφειλαν, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και των δυνατών ανέμων, ενόψει και της προειδοποιήσεως από τα μετεωρολογικά δελτία ότι ο καιρός είναι επικίνδυνος να προκληθούν πυρκαγιές, να έχουν πρόσφατα καθαρίσει το οικόπεδο από κάθε ίχνος από ξερά χόρτα και συγκεντρωμένα ξερά φύλλα, ενόψει του ότι θα έκαναν χρήση ηλεκτρικού τροχού, που εκτοξεύει σπινθήρες, τους οποίους ο δυνατός άνεμος εκτοξεύει μακριά, ώστε να μη υπάρχει δυνατότητα ανάφλεξης από την πτώση του σπινθήρα στη γη). Επιπλέον όλοι, με την αναφερθείσα ιδιότητά τους δεν έπρεπε να χρησιμοποιήσουν τον ηλεκτρικό τροχό την ημέρα εκείνη με τα επικίνδυνα για την πυρκαγιά καιρικά φαινόμενα, για τα οποία είχαν ενημερωθεί, αλλά και την επικινδυνότητα της κατάστασης αντιλαμβανόταν ο καθένας και επίσης οι ίδιοι».
Κατά την εκδίκαση όμως της αίτησης αναίρεσης στον Αρειο Πάγο κρίθηκε ότι «το δικάσαν Τριμελές Εφετείο, τόσο στο σκεπτικό, όσο και στο διατακτικό, δεν προσδιορίζει ως προς τα επελθόντα αποτελέσματα από την αμελή συμπεριφορά των αναιρεσειόντων ποιο από τα δύο είδη αμέλειας συνέτρεξε, αφού αρκείται στην αναφορά ότι η πυρκαγιά, η καταστροφή της δασικής βλαστήσεως και ο θάνατος του ... οφειλόταν στην "αμέλεια" των κατηγορουμένων, χωρίς περαιτέρω μνεία αν αυτοί δεν προέβλεψαν καθόλου το αξιόποινο αποτέλεσμα, που προκάλεσαν οι πράξεις τους ή προέβλεψαν αυτό ως δυνατό, αλλά πίστευαν ότι δεν θα επερχόταν. Το είδος της αμέλειας δεν μπορεί να συναχθεί, ούτε εμμέσως, από την παραδοχή ότι οι κατηγορούμενοι είχαν ενημερωθεί για τα επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα (υψηλές θερμοκρασίες, δυνατός άνεμος) και, παρά ταύτα, προέβησαν στη χρησιμοποίηση του ηλεκτρικού τροχού». Συνεπώς, «από την ασάφεια αυτή καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος για την ορθή ή μη εφαρμογή των ουσιαστικών ποινικών διατάξεων…και ιδρύεται, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη, ο από το άρθρο …λόγος αναιρέσεως για έλλειψη νόμιμης βάσεως».
Περαιτέρω, ο Αρειος Πάγος διαπίστωσε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση είχε παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της οκταετίας από τη στιγμή τέλεσης των πράξεων του εμπρησμού από αμέλεια, του εμπρησμού δασικής έκτασης από αμέλεια και της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, για τις οποίες καταδικάστηκαν οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι, μέχρι τη συζήτηση της αίτησης αναίρεσης με αποτέλεσμα να εξαλειφθεί με παραγραφή το αξιόποινο των πράξεων αυτών. «Επομένως, αφού οι ένδικες αιτήσεις περιέχουν ένα τουλάχιστον παραδεκτό λόγο αναιρέσεως (της ελλείψεως νόμιμης βάσεως), ο οποίος κρίθηκε και βάσιμος, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παύσει οριστικά η ποινική δίωξη κατά των κατηγορουμένων - αναιρεσειόντων για τις άνω πράξεις, λόγω παραγραφής».
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
