Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι επιστήμονες ξέρουν καλύτερα από όλους εμάς τους δημοσιολογούντες για το τι πρέπει να ανοίξει και πότε. Και είναι σωστό, εκ μέρους της κυβέρνησης, να καθιερώσει μια συγκεκριμένη ημέρα, προκειμένου να αξιολογούνται τα δεδομένα και να λαμβάνονται αποφάσεις που θα ανακοινώνονται αμέσως μετά. Κάπως έτσι θα γλιτώσουμε από το ιλαροτραγικό θέαμα που είδαμε τις προηγούμενες εβδομάδες αποφάσεις να αλλάζουν εντός δύο ημερών, μπερδεύοντας τους πολίτες και εκπέμποντας το λάθος μήνυμα.
Την ίδια ώρα, όμως, είναι σαφές ότι έχουμε μπροστά μας ένα υπαρξιακής φύσεως πρόβλημα: ένα μεγάλο μέρος της αγοράς κινδυνεύει να μείνει από καύσιμα και εφεδρείες. Λίπος δεν υπάρχει και όσα μέτρα και να παίρνει η κυβέρνηση, όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή και η αναστολή φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, τα μαγαζιά δεν κάνουν τζίρο. Και όσο δεν κάνουν τζίρο, έχον ισχνή προοπτική επιβίωσης, ακόμα και αν ανοίξει η αγορά. Αυτή είναι μια αλήθεια που πρέπει, δε, να πούμε: ακόμα και αν η αγορά επαναλειτουργήσει σε ορισμένες εβδομάδες ή σε ορισμένους μήνες, αρκετά καταστήματα θα κλείσουν. Δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στο νέο περιβάλλον και θα βγουν από τον στίβο.
Η Ελλάδα, καλώς ή κακώς, έγινε μια χώρα υπηρεσιών τις προηγούμενες δεκαετίες, στηριζόμενη στη ραχοκοκαλιά της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Στρεβλώσεις υπήρχαν και υπάρχουν, αλλά το μικρό μαγαζί της γειτονιάς ή του κέντρου, συνεχίζει να είναι ο εμπορικός πυρήνας της χώρας. Κάτι πρέπει να γίνει, λοιπόν, προκειμένου τις επόμενες εβδομάδες να γλιτώσουμε τον θάνατο του εμποράκου.
Τα μέτρα που ελήφθησαν είναι καλά, αλλά δεν αρκούν. Μπορεί, βεβαίως, να ρίξει περισσότερα πυρομαχικά; Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε και για να ρίξουμε. «Τρώμε» μέρος από το μαξιλάρι, το οποίο αναπληρώνουμε με δάνεια. Και μετά παίρνουμε δάνεια, έστω και με καλούς όρους από τις αγορές χάριν της εμπιστοσύνης που ανακτήσαμε, αλλά πρόκειται για δανεικά λεφτά που αναπληρώνουν άλλα δανεικά. Το πακέτο στήριξης για το 2021, μέχρι στιγμής, βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε χρήματα που θα πρέπει να αναπληρωθούν το επόμενο διάστημα. Και το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ακόμα σε φάση υλοποίησης. Με άλλα λόγια, ξοδεύουμε χρήματα που δεν έχουμε, ενώ η αγορά κρατά την ανάσα της και για το τι θα γίνει με τις υποχρεώσεις που αυτή τη στιγμή σωρεύονται και μεταχρονολογούνται.
Κάπως έτσι, έχει έρθει η ώρα για αποφάσεις. Το click away δεν έσωσε την αγορά, αλλά τη στήριξε. Έφερε σχεδόν 1,5 δις στα ταμεία των καταστημάτων, μεγάλων και μικρών. Όλοι πήραν μια ανάσα και μετά δέχθηκαν την ψυχρολουσία. Από τη Δευτέρα, δε, ξεκίνησαν και οι εκπτώσεις. Πέρυσι, οι επιχειρήσεις τζίραραν περίπου 5 δις την περίοδο των χειμερινών εκπτώσεων, οι οποίες είναι παραδοσιακά πολύτιμο καύσιμο. Φέτος, δεν μπορούν να χάσουν τις εκπτώσεις ολοκληρωτικά.
Τις επόμενες μέρες, κάτι θα πρέπει να ανοίξει. Έστω σταδιακά, έστω προσεκτικά, αλλά δεν μπορούμε να παραμένουμε εσαεί σε καθεστώς περιορισμού. Κυβέρνηση και επιστήμονες πρέπει να βρουν την υγειονομικά ασφαλή φόρμουλα, με το click away να είναι «οδηγός», μιας και δεν προκάλεσε αξιοσημείωτη επιδημιολογική επιβάρυνση. Αν, όμως, δεν γίνει κάτι τις επόμενες μέρες, για να αλλάξει η ψυχολογία της αγοράς, τα χειρότερα είναι μπροστά. Και, όταν περάσεις την κόκκινη γραμμή, κανένα damage control δεν είναι αρκετό.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
