Η τραγική είδηση κυκλοφόρησε στα sites το πρωινό της 19ης Φεβρουαρίου. Αφορούσε έναν ανώνυμο εκείνη τη στιγμή άνδρα ο οποίος εντοπίστηκε νεκρός στο Παλαιό Φάληρο πάνω σε στύλο υψηλής τάσης της ΔΕΗ.
Το περιστατικό είχε συμβεί τα ξημερώματα εκείνης της ημέρας, γύρω στις 3, και αποκαλύφθηκε μετά από κλήσεις που έκαναν γείτονες οι οποίοι είχαν ακούσει εκρήξεις από τον μετασχηματιστή.
Στον τίτλο των πολλών ειδησεογραφικών μέσων μπήκε σχεδόν ως δεδομένο ότι ο άτυχος άνδρας είχε αποπειραθεί να κλέψει χαλκό. Κάποιες πηγές μάλιστα εφηύραν και κάποιον συνεργό. Εντός των sites η πληροφορία αυτή δόθηκε κατά βάση ως «πρώτες εκτιμήσεις των αρχών».
Κατά τη συνήθη πρακτική, τα μικρά μέσα πήραν την είδηση από τα μεγαλύτερα. Για να κερδίσουν όμως τη μάχη των clicks έπρεπε να προσθέσουν και κάποια νέα πινελιά. Ξαφνικά, ο άτυχος άνδρας ο οποίος είχε δήθεν αποπειραθεί να κλέψει χαλκό, βρήκε φυλετική ταυτότητα. Άρχισε να αναφέρεται ως Ρομά.
Τι συνέβη; Πολύ απλά, οι πρώτες «εκτιμήσεις» των αρχών βασίστηκαν στη λογική ότι ο άτυχος άνδρας, για να βρέθηκε εκεί, λογικά θα ήθελε να κλέψει χαλκό. Τα mainstream media αναπαρήγαγαν την είδηση και στις άκρες του ίντερνετ βρέθηκαν άλλα που βασιζόμενα στο στερεότυπο «οι Ρομά κλέβουν χαλκό», απέδωσαν στον άγνωστο μέχρι τότε άνδρα φυλή.
Επειδή, λοιπόν, ελάχιστα ασχολούμαστε με τη συγκεκριμένη τραγωδία, η είδηση κάπως εξαφανίστηκε ως το πρωινό του περασμένου Σαββάτου, όταν και επέστρεψε μέσα από ένα στάτους στο Facebook. Σύμφωνα με όσα γράφονταν από την εν λόγω χρήστρια, ο νεκρός δεν ήταν Ρομά αλλά ένας αρκετά γνωστός δημοσιογράφος, ο Αποστόλης Φουρνατζόπουλος.
Ο Αποστόλης Φουρνατζόπουλος ήταν ένας πολύ νέος άνθρωπος που είχε γίνει viral πριν κάποια χρόνια λόγω του μαχητικού τρόπου με τον οποίον είχε καλύψει κάποιο ρεπορτάζ για την αστυνομική βία. Να τονίσουμε εδώ πως είναι τελείως άδικο να τον θυμόμαστε μόνο για αυτό. Όσοι τον γνώριζαν μιλούν για έναν εξαιρετικό δημοσιογράφο και ένα πολύ καλό άνθρωπο.
Η αποκάλυψη της ταυτότητας
Ενώ το πρώτο ποστ ήταν σχετικά προσεκτικό, ακολούθησε μία σειρά από κοινοποιήσεις οι οποίες έπαιρναν ως δεδομένη τη μη τσεκαρισμένη είδηση ότι τελικά ο άτυχος άνδρας που δήθεν ήταν Ρομά και έκλεβε χαλκό ήταν ο Φουρνατζόπουλος.
Ποιο ήταν το άμεσο συμπέρασμα; Ότι τον έφαγαν. Γιατί; Δεν ξέρουμε ακριβώς. Ίσως, λόγω εκείνου του ιδιαιτέρως μαχητικού ρεπορτάζ που τον είχε κάνει viral. Γενικότερα ο ίδιος είχε αντιπαρατεθεί στις πρακτικές της Αστυνομίας και αυτή έτσι απλά τον έφαγε. Και το πιο τρομακτικό; Άνθρωποι το έλεγαν με βεβαιότητα σαν να ήταν κάτι καθημερινό. Μονολογούσαν «τον φάγανε» και συνέχιζαν τις ζωές τους. Λες και είναι τόσο απλό να «φάει» η αστυνομία έναν δημοσιογράφο.
Σταδιακά η είδηση της ταυτότητας του νεκρού άρχισε να περνάει και στα πρώτα sites που αυτή τη φορά ήταν πολύ πιο προσεκτικά στον τρόπο που την παρουσίαζαν. Οι συνθήκες του θανάτου του αναφέρονταν ως άγνωστες και έτσι θα παρέμεναν για πολλές ώρες ακόμα. Πολύ απλά γιατί κανείς δεν είχε βρεθεί να κάνει ρεπορτάζ. Στο μεταξύ, το βράδυ του Σαββάτου, όπως είναι λογικό, οι αρχικοί ψίθυροι είχαν πια γιγαντωθεί.
Χρειάστηκε να φτάσουμε στην επόμενη ημέρα για να βρεθεί η πρώτη μαρτυρία που έλεγε ότι ο Αποστόλης είχε χάσει τη ζωή του στην προσπάθεια να σώσει ένα μικρό γατάκι το οποίο είχε εγκλωβιστεί. Πιθανόν, υποεκτίμησε τον κίνδυνο ή έκανε έναν λάθος χειρισμό και έπαθε ηλεκτροπληξία. Διαβάζουμε σε μία μαρτυρία γειτόνισσας στο Debater: «Ανέβηκε να σώσει ένα γατάκι, το γατάκι σώθηκε, το παιδί πρέπει να γλίστρησε και να χάθηκε. Ασχολούμαι τώρα μια εβδομάδα να μεγεθύνω τη φωτογραφία, να δω πρόσωπο. Το γατάκι είναι ζωντανό, το παιδί πρέπει να γλίστρησε γιατί είχε ανέβει πάρα πολύ ψηλά».
Βλέπουμε το δέντρο και όχι το δάσος
Σκεφτείτε τώρα πόσα πράγματα πήγαν λάθος στην προκειμένη περίπτωση μέχρι να φτάσουμε στη μαρτυρία που έλυσε -εν μέρει έστω- το μυστήριο. Ένα κράμμα ρατσιστικών στερεοτύπων που πέρασαν στην απέναντι πλευρά και μεταφράστηκαν σε αβάσιμη συνωμοσιολογία η οποία, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν ήρθε ως μετεωρίτης. Πετρέλαιο σε όλη αυτή τη διαδικασία παραπληροφόρησης ήταν η έλλειψη ρεπορτάζ.
Συνηθίζουμε να τα ρίχνουμε γενικά και αόριστα στους δημοσιογράφους που πάντα είναι ανεπαρκείς ή λαμόγια. Κατά κάποιον τρόπο χάνουμε το δάσος. Και το δάσος είναι ότι ο τρόπος που λειτουργεί η ενημέρωση στην εποχή μας είναι χειρότερη από ποτέ και αυτό αφορά μεν την Ελλάδα αλλά όχι μόνον αυτή.
Εξάλλου η μηχανική αντιγραφή «πηγών» και η έλλειψη ρεπορτάζ είναι σχεδόν αναγκαιότητα λόγω της ταχύτητας της πληροφορίας, της υποστελέχωσης των μέσων και φυσικά της εμπορευματοποίησης του τρόπου που μαθαίνουμε πράγματα για τον κόσμο. Τα social media, παρότι κάποιες φορές αναδεικνύουν πράγματα, συνήθως αντί να βοηθούν μπερδεύουν ακόμα περισσότερο.
Δυστυχώς, δεν μοιάζει να υπάρχει καμία διαφυγή από έναν τρόπο λειτουργίας της πληροφόρησης που μοιάζει να έχει παγιωθεί. Όπως διάβασα σε ένα πολύ ενδιαφέρον tweet, ο Αποστόλης Φουρνατζόπουλος είχε, λέει, εγκαταλείψει τη δημοσιογραφία γιατί έβρισκε πολύ προβληματικό τον τρόπο που λειτουργούσε. Τελικά, δικαιώθηκε με τον πιο τραγικό τρόπο.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
