Όπως η χώρα άντεξε στο ανελέητο σφυροκόπημα των τριών μνημονίων, έτσι θα αντέξει και με την παρατεταμένη κρίση της πανδημίας. Τα μέχρι τώρα στοιχεία μοιάζουν δραματικά. Όμως, η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη. Και αυτό γιατί η ρηχή ελληνική οικονομία προσαρμόζεται εύκολα στις δύσκολες συνθήκες.
Πάμε να δούμε πώς έχουν τα πράγματα. Παρά το γεγονός ότι όλοι ζητούμε μεγαλύτερες παροχές και ενισχύσεις από το κράτος αυτές τις δύσκολες ώρες, τα χρήματα που έχουν πέσει στην ελληνική οικονομία έχουν πιάσει τόπο. Οι απολύσεις έχουν περιοριστεί πολύ λόγω των κρατικών στηρίξεων. Οι αναβολές πληρωμών προς τράπεζες και εφορία επιτρέπουν στις μικρές επιχειρήσεις να παραμένουν όρθιες, ενώ στην ουσία υπολειτουργούν.
Η τεχνολογία και κυρίως το ηλεκτρονικό εμπόριο συντηρούν ένα μέρος του τζίρου των επιχειρήσεων και έτσι μέχρι στιγμής έχουμε αποφύγει τα πολλά λουκέτα. Και κάθε ημέρα που περνά οι πολίτες και οι επιχειρήσεις προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα. Δεν έχει γίνει ακόμη ακριβής καταγραφή των ποσών που διακινούνται στην αγορά με αυτόν τον τρόπο, όμως υπάρχουν εκτιμήσεις ότι τον Δεκέμβριο του 2020 θα γίνει το 30% του τζίρου του 2019.
Θα πείτε «μα, είναι πολύ αυτό;». Όχι, δεν είναι πολύ, αλλά είναι μια μεγάλη ανάσα. Κάπως έτσι συνέβη και το καλοκαίρι με τον τουρισμό. Αυτό το 20% του τζίρου, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, δηλαδή κάπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ, έσωσε χιλιάδες μικρές τουριστικές επιχειρήσεις. Όσοι πετούν ρουκέτες στον αέρα, λέγοντας «σιγά τα λεφτά» και ότι «δεν έπρεπε να ανοίξουν τα σύνορα το καλοκαίρι», δεν έχουν ιδέα πώς λειτουργεί η ελεύθερη αγορά και τι πολλαπλασιαστή αποκτά ένα κατοστάρικο αν βγει από την τσέπη κάποιου και καταναλωθεί. Μέσα σε μία ημέρα μπορεί να κάνει τον γύρο της αγοράς και να περάσει από δέκα διαφορετικά χέρια. Το ερχόμενο καλοκαίρι, η βαριά μας βιομηχανία θα επανεκκινήσει. Οι προβλέψεις είναι αισιόδοξες. Ήδη, σε πολλά νησιά της χώρας οι κρατήσεις έχουν ξεπεράσει το 60%. Θα μου πείτε ότι τρέχω πολύ, γιατί από τώρα μέχρι το καλοκαίρι μεσολαβούν έξι επώδυνοι μήνες.
Πρέπει να παραδεχθούμε μια μεγάλη αλήθεια. Με όλο τον σεβασμό στη δουλειά των έντιμων και εργατικών δημοσίων υπαλλήλων, γιατί υπάρχουν αρκετοί με αυτά τα χαρακτηριστικά, ο μεγάλος εχθρός της ελληνικής οικονομίας είναι το βαθύ κράτος. Αυτή είναι η βαθιά και αγιάτρευτη πληγή. Μπορεί να γίνονται μέσα στην πανδημία μικρά θαύματα στις ψηφιακές συναλλαγές, όμως είμαστε ακόμη πολύ μακριά από την πάταξη της γραφειοκρατίας και της αδιαφορίας. Σε κανονικές συνθήκες, θα μπορούσαμε να περιμένουμε. Τόσα χρόνια αντέξαμε να στεκόμαστε σε ουρές για μια σφραγίδα και μια υπογραφή. Τώρα, όμως, ο χρόνος πιέζει και είναι αμείλικτος.
Για παράδειγμα, θα μπορούσε αυτή την περίοδο του lockdown να έχει απογειωθεί η οικοδομική δραστηριότητα. Χιλιάδες άνθρωποι, Έλληνες και ξένοι, είναι έτοιμοι να επενδύσουν στην οικοδομή, ενώ υπάρχουν πακτωλοί χρημάτων από το ΕΣΠΑ για τη δημιουργία εκατοντάδων νέων επιχειρήσεων. Τα χρήματα αυτά λιμνάζουν στα ευρωπαϊκά ταμεία, γιατί δεν λειτουργούν οι αρχιτεκτονικές επιτροπές και οι πολεοδομίες πάνε με τον αραμπά. Αυτό είναι μια διαχρονική πληγή, τώρα όμως, περισσότερο από ποτέ, είναι ορατά τα αποτελέσματα της απίστευτης αργοπορίας.
Δεν αρκούν οι καλές προθέσεις της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας για να αλλάξουν πράγματα. Από τη στιγμή που θα εξαγγελθεί μια πολιτική πρωτοβουλία μέχρι να φτάσει να αποδώσει καρπούς στην κοινωνία, μεσολαβεί πολύς χρόνος, γιατί φρενάρει στα γρανάζια του Δημοσίου. Άλλα αποφασίζει η αποκεντρωμένη διοίκηση, άλλα τα συναρμόδια υπουργεία, ερμηνεύοντας ο καθένας με διαφορετικό τρόπο διατάξεις που έχουν νομοθετηθεί. Είναι άπειρες οι καταγγελίες που φτάνουν καθημερινά στον Συνήγορο του Πολίτη και στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με αγανακτισμένους μικρούς και μεγάλους επενδυτές που βρέθηκαν μπλεγμένοι στα δίχτυα της γραφειοκρατίας και δεν μπορούν να βρουν άκρη.
Αν όλο αυτό το κομφούζιο συνεχιστεί, φοβάμαι ότι η άμεση απορρόφηση των 32 δισεκατομμυρίων από τη μεγάλη ευρωπαϊκή βοήθεια που διαφημίζει η κυβέρνηση θα παραμείνει μια ανικανοποίητη προσδοκία για την ελληνική κοινωνία. Αυτά τα χρήματα, που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά, σύντομα θα είναι αδύνατο να εκταμιευθούν, γιατί η κρατική μηχανή δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί. Και δεν μιλώ μόνο για δέκα-δεκαπέντε μεγάλες επιχειρήσεις που θα βρουν τον τρόπο γιατί έχουν απευθείας πρόσβαση στο κεντρικό κράτος και παράλληλα διαθέτουν έμπειρα νομικά και οικονομικά επιτελεία που μπορούν να ξεμπλοκάρουν διαδικασίες. Μιλώ για τους χιλιάδες μικρούς και μεσαίους επενδυτές που δανείστηκαν για να έχουν μια επιχείρηση έτοιμη το 2022 και θα τη δουν να ολοκληρώνεται το 2024.
Παρότι η εντολή του Μεγάρου Μαξίμου είναι ξεκάθαρη και λέει να «ξεστοκάρει» το Δημόσιο από αιτήματα και εκκρεμότητες για να κινηθεί το χρήμα, μέχρι σήμερα το βαθύ κράτος αντιστέκεται με χίλιες δυο δικαιολογίες για να μην την εφαρμόσει. Εάν αυτά τα θέματα δεν λυθούν το συντομότερο, τότε θα δούμε ναυάγια ακόμη και στα ρηχά νερά της ελληνικής οικονομίας.
Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.
